RUSYA FEDERASYONU ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME

Daha Fazlasını Oku

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE RUSYA FEDERASYONU
HÜKÜMETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN
VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMASI
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
VE
RUSYA FEDERASYONU HÜKÜMETİ

Gelir üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi önleyen ve iki Devlet arasındaki ekonomik işbirliğini teşvik eden bir Anlaşma yapmak isteğiyle
AŞAĞIDAKİ ANLAŞMAYA VARMIŞLARDIR:

MADDE 1
KİŞİLERE İLİŞKİN KAPSAM

Bu Anlaşma, vergilendirme bakımından, Âkit Devletlerden birinin veya her ikisinin mukimi olan kişilere uygulanacaktır.

MADDE 2
KAVRANAN VERGİLER

1. Bu Anlaşma, ne şekilde alındığına bakılmaksızın, bir Âkit Devlette gelir üzerinden alınan vergilere uygulanacaktır.
2. Menkul veya gayrimenkul varlıkların devrinden doğan kazançlara uygulanan vergiler dahil olmak üzere, toplam gelir veya gelir unsurları üzerinden alınan tüm vergiler, gelirden alınan vergiler olarak kabul edilecektir.
3. Bu Anlaşmanın uygulanacağı şu anda geçerli olan vergiler özellikle:
a) Rusya Federasyonu yönünden Rusya Federasyonu Kanunlarına göre gelir ve kazançlar üzerinden alınan aşağıdaki vergiler;
i) “Teşebbüs ve kurumların kazançları üzerinden alınan vergiler”; ve
ii) “Gerçek kişilerden alınan gelir vergisi”;
(Bundan böyle “Rus Vergisi” olarak bahsedilecektir);
b) Türkiye Cumhuriyeti yönünden;
i) Gelir Vergisi,
ii) Kurumlar Vergisi ve
iii) Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi üzerinden alınan fon payları,
(Bundan böyle “Türk Vergisi” olarak bahsedilecektir).
4. Bu Anlaşma aynı zamanda, Anlaşmanın imza tarihinden sonra mevcut vergilere ilave olarak veya onların yerine alınan ve mevcut vergilerle aynı nitelikte olan veya onlara önemli ölçüde benzeyen gelir üzerinden alınan vergilere de uygulanacaktır. Âkit Devletlerin yetkili makamları, bu Anlaşmanın uygulanması bakımından gerekli olan, ilgili vergi mevzuatlarında yapılan önemli değişiklikleri birbirlerine bildireceklerdir.

MADDE 3
GENEL TANIMLAR

1. Bu Anlaşmanın amaçları yönünden metin aksini öngörmedikçe:
a) “Bir Âkit Devlet” ve “diğer Âkit Devlet” terimleri, metne bağlı olarak, Rusya Federasyonu (Rusya) veya Türkiye Cumhuriyeti (Türkiye) anlamına gelir;
b) “Rusya Federasyonu” ve “Türkiye Cumhuriyeti” terimleri, ülke topraklarını, karasularını, aynı zamanda uluslararası hukuka uygun olarak bu Devletlerin kıta sahanlıkları ile münhasır ekonomik alanlarını ifade eder;
c) “Vergi” terimi, bu Anlaşmanın 2 nci maddesinde kavranan vergiler anlamına gelir;
d) “Kişi” terimi, bir gerçek kişi, bir şirket ve kişilerin oluşturduğu diğer herhangi bir kuruluş anlamına gelir;
e) “Şirket” terimi, herhangi bir kurum veya vergileme yönünden kurum olarak muamele gören herhangi bir kuruluş anlamına gelir;
f) “Kayıtlı merkez” terimi, Türkiye yönünden, Türk Ticaret Kanununa göre tescil edilen kanunî merkez anlamına gelir;
g) “Bir Âkit Devletin teşebbüsü” ve “diğer Âkit Devletin teşebbüsü” terimleri sırasıyla, bir Âkit Devlet mukimi tarafından işletilen bir teşebbüs ve diğer Âkit Devlet mukimi tarafından işletilen bir teşebbüs anlamına gelir;
h) “Uluslararası trafik” terimi, yalnızca aynı Âkit Devletin sınırları içinde gerçekleştirilen gemi, vapur, uçak veya kara nakil vasıtası işletmeciliği hariç, gemi, vapur, uçak veya kara nakil vasıtası işletilerek yapılan taşımacılığı ifade eder.
i) “Yetkili makam” terimi:
i)Rusya Federasyonu yönünden – Maliye Bakanlığını veya onun yetkili temsilcisini;
ii)Türkiye Cumhuriyeti yönünden – Maliye Bakanlığını veya onun yetkili temsilcisini;
ifade eder;
j) “Gerçek lehdar” terimi, bir üçüncü ülke mukiminin Rusya veya Türkiye’den elde ettiği temettü, faiz ve gayrimaddî hak bedelleri açısından bu vergi Anlaşmasından yararlanmasına izin verilmeyeceği şeklinde yorumlanacak; ancak bu sınırlama, hiçbir şekilde Âkit Devletlerin mukimlerine uygulanmayacaktır.
2. Bu Anlaşmanın bir Âkit Devlet tarafından herhangi bir tarihte uygulanmasına ilişkin olarak, Anlaşmada tanımlanmamış bir terim metin aksini öngörmedikçe, Anlaşmanın uygulanacağı vergilerin amaçları bakımından o tarihte bu Devletin mevzuatında sahip olduğu anlamı taşıyacak ve bu Devletin yürürlükteki vergi mevzuatında yer alan bir anlam, bu Devletin diğer mevzuatında bu terime verilen anlama göre üstünlük taşıyacaktır.

MADDE 4
MUKİM

1. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından, “bir Âkit Devletin mukimi” terimi, o Devletin mevzuatı gereğince ev, ikametgâh, yönetim yeri (kayıtlı merkez) veya benzer yapıda diğer herhangi bir kriter nedeniyle vergi mükellefi olan kişi anlamına gelir.
2. 1 inci fıkra hükümleri dolayısıyla bir gerçek kişi her iki Âkit Devlette de mukim olduğunda, bu kişinin durumu aşağıdaki şekilde belirlenecektir:
a) Bu kişi, yalnızca daimi olarak kalabileceği bir meskenin bulunduğu Devletin mukimi kabul edilecektir. Eğer bu kişinin her iki Devlette de daimi olarak kalabileceği bir meskeni varsa, bu kişi, kişisel ve ekonomik ilişkilerinin daha yakın olduğu Devletin bir mukimi olarak kabul edilecektir (hayatî menfaatlerin merkezi);
b) Eğer kişinin hayatî menfaatlerinin merkezinin yer aldığı Devlet saptanamazsa veya her iki Âkit Devlette de daimî olarak kalabileceği bir meskeni yoksa, bu kişi yalnızca kalmayı adet edindiği evin bulunduğu Devletin bir mukimi kabul edilecektir;
c) Eğer kişinin her iki Devlette de kalmayı adet edindiği bir ev varsa veya her iki Devlette de böyle bir ev sözkonusu değilse, bu kişi yalnızca vatandaşı olduğu Devletin mukimi kabul edilecektir;
d) Eğer kişi her iki Devletin de vatandaşıysa veya her iki Devletin de vatandaşı değilse, Âkit Devletlerin yetkili makamları sorunu karşılıklı anlaşmayla çözeceklerdir.
3. 1 inci fıkra hükümleri dolayısıyla gerçek kişi dışındaki bir kişi her iki Âkit Devletin de mukimi olduğunda, bu kişi kanunî merkezinin bulunduğu Devletin bir mukimi olarak kabul edilecektir.

MADDE 5
İŞYERİ

1. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından “işyeri” terimi, bir Âkit Devlet teşebbüsünün, diğer Âkit Devlette işlerini tamamen veya kısmen yürüttüğü işe ilişkin sabit bir yer anlamına gelir.
2. “İşyeri” terimi özellikle şunları kapsamına alır:
a) Yönetim yeri;
b) Şube;
c) Büro;
d) Fabrika;
e) Atölye, ve
f) Maden ocağı, petrol veya doğal gaz kuyusu, taş ocağı veya doğal kaynakların çıkarıldığı diğer herhangi bir yer;
3. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından:
a) Onsekiz ayı aşan bir süre devam eden bir inşaat şantiyesi, yapım, montaj veya kurma projesi veya bunlarla ilgili gözetim faaliyetleri bir işyeri oluşturur. Bir şantiye, hazırlık çalışmaları da dahil olmak üzere, müteahhidin inşaatta çalışmalarına başladığı tarihten itibaren oluşur. 18 aylık sürenin hesaplanmasında, bu tür şantiye veya projenin geçici kabul tarihi, inşaat şantiyesi veya projesinin bitim tarihi olarak dikkate alınır. Geçici kabul tarihi ile bitim tarihi arasındaki süre, 18 aylık sürenin hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.
b) Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra, Âkit Devletlerden her birinin, diğer bir Devlet veya Devletlerle (a) bendinde bahsedilen faaliyetler için daha uzun bir süre üzerinde anlaşmaya varmaları ve bu anlaşmaların yürürlüğe girmesi halinde, Âkit Devletlerin yetkili makamları, (a)bendinde belirtilen sürenin uzatılmasını kararlaştıracaklardır.
4. Bu maddenin daha önceki hükümleri ile bağlı kalınmaksızın, “işyeri” teriminin aşağıdaki hususları kapsamadığı kabul edilecektir:
a) Teşebbüs olanaklarının, yalnızca teşebbüse ait malların veya ticarî eşyanın depolanması, teşhiri veya teslimi amacıyla kullanılması;
b) Teşebbüse ait mal veya ticarî eşya stoklarının yalnızca depolama, teşhir veya teslim amacıyla elde tutulması;
c) Teşebbüse ait mal veya ticarî eşya stoklarının yalnızca bir başka teşebbüse işlettirilmesi amacıyla elde tutulması;
d) İşe ilişkin sabit bir yerin yalnızca teşebbüse mal veya ticarî eşya satın alma veya bilgi toplama amacıyla elde tutulması;
e) İşe ilişkin sabit bir yerin teşebbüs için yalnızca hazırlayıcı veya yardımcı karakter taşıyan diğer herhangi bir işin yürütülmesi amacıyla elde tutulması;
f) İşe ilişkin sabit bir yerin yalnızca, a) ile e) bentlerinde bahsedilen faaliyetlerin bir veya birkaçını bir arada icra etmek için elde tutulması; ancak bu faaliyetlerin bir arada icra edilmesi sonucunda kendini gösteren toplu faaliyetin hazırlayıcı veya yardımcı karakterde olması şarttır.
5. 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleriyle bağlı kalınmaksızın, bir kişi -6 ncı fıkranın uygulanacağı bağımsız nitelikteki acente dışında- bir Âkit Devlette, diğer Âkit Devletin bir teşebbüsü adına hareket ederse ve bu Devlette teşebbüs adına mukavele akdetme yetkisine sahip olup, bu yetkisini mutaden kullanırsa, sözkonusu kişinin faaliyetleri 4 üncü fıkrada belirtilenlerle sınırlı olmadıkça, bu teşebbüs, bu kişinin teşebbüs adına gerçekleştirdiği her türlü faaliyet dolayısıyla ilk bahsedilen devlette bir işyerine sahip kabul edilecektir. Ancak, anılan fıkra hükmü çerçevesinde işe ilişkin sabit bir yerden yürütülen faaliyetler bu yeri bir işyeri haline getirmeyecektir.
6. Bir teşebbüs, bir Devlette işlerini yalnızca, kendi işlerine olağan şekilde devam eden bir simsar, genel komisyon acentesi veya bağımsız statüde diğer herhangi bir acente vasıtasıyla yürüttüğü için bu Devlette bir işyerine sahip kabul olunmayacaktır.
7. Bir Âkit Devletin mukimi olan bir şirket, diğer Âkit Devletin mukimi olan veya bu diğer Devlette ticarî faaliyette bulunan bir şirketi (bir işyeri vasıtasıyla veya diğer bir şekilde) kontrol eder ya da onun tarafından kontrol edilirse, bu şirketlerden herhangi bir diğeri için bir işyeri oluşturmayacaktır.

MADDE 6
GAYRİMENKUL VARLIKLARDAN ELDE EDİLEN GELİR

1. Bir Âkit Devlet mukiminin diğer Âkit Devlette bulunan gayrimenkul varlıklardan elde ettiği gelir (tarım veya ormancılıktan elde edilen gelir dahil), bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. “Gayrimenkul varlık” terimi, sözkonusu varlığın bulunduğu Âkit Devletin mevzuatına göre tanımlanacaktır. “Gayrimenkul varlık” terimi, her halükârda, gayrimenkul varlığa müteferri varlıkları, tarım ve ormancılıkta kullanılan araçları ve hayvanları, her çeşit dalyanları, iç mevzuat hükümlerinin uygulanacağı gayrimenkul mülkiyetine ilişkin hakları, gayrimenkul intifa haklarını ve maden ocaklarının, kaynakların ve diğer doğal kaynakların işletilmesi veya işletme hakkı karşılığında doğan sabit ya da değişken ödemeler üzerindeki hakları kapsayacaktır. Gemiler, vapurlar, uçaklar ve kara nakil vasıtaları gayrimenkul varlık sayılmayacaktır.
3. 1 inci fıkra hükümleri, gayrimenkul varlığın doğrudan kullanımından, kiralanmasından veya diğer herhangi bir şekilde kullanımından elde edilen gelire uygulanacaktır.
4. 1 inci ve 3 üncü fıkra hükümleri aynı zamanda bir teşebbüsün gayrimenkul varlıklardan elde ettiği gelir ile serbest meslek faaliyetlerinin icrasında kullanılan gayrimenkul varlıklardan elde edilen gelire de uygulanacaktır.

MADDE 7
TİCARÎ KAZANÇLAR

1. Bir Âkit Devlette, diğer Âkit Devletin bir teşebbüsünce elde edilen kazançlar, kazancın bu Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla elde edilmesi halinde ve sadece işyerinin faaliyetlerine atfedilebilen miktarla sınırlı olmak üzere ilk bahsedilen Devlette vergilendirilebilir.
2. 3 üncü fıkra hükümleri saklı kalmak üzere, bir Âkit Devlet teşebbüsü diğer Âkit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticarî faaliyette bulunduğunda, bu işyerine her iki Âkit Devlette de, eğer bu işyeri, aynı veya benzer koşullar altında, aynı veya benzer faaliyetlerde bulunan, tamamen ayrı ve bağımsız bir teşebbüs olsaydı ve işyerini oluşturduğu teşebbüsten tamamen bağımsız nitelik kazansaydı, ne kazanç elde edecek ise, aynı miktarda bir kazanç atfedilecektir.
3. Bir işyerinin kazancı belirlenirken, işyerinin bulunduğu Devlette veya başka herhangi bir yerde yapılan, yönetim ve genel idare giderlerini de kapsamına alan, işyerinin amaçlarına uygun düşen giderlerin indirilmesine müsaade edilecektir.
4. İşyerine, bu işyeri tarafından teşebbüs adına yalnızca mal veya ticarî eşya alınması dolayısıyla hiçbir kazanç atfedilmeyecektir.
5. Kazanç, bu Anlaşmanın diğer maddelerinde ayrı olarak düzenlenen gelir unsurlarını kapsamına aldığında, o maddelerin hükümleri bu madde hükümlerinden etkilenmeyecektir.

MADDE 8
DENİZ, HAVA VE KARA TAŞIMACILIĞINDAN
SAĞLANAN KAZANÇLAR

1. Bir Âkit Devlet teşebbüsünün uluslararası trafikte gemi işletmeciliğinden diğer Âkit Devlette elde ettiği kazanç, ilk bahsedilen Devlette vergilendirilecektir. Bununla birlikte, sözkonusu kazanç diğer Âkit Devlette ve bu Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak, sözkonusu kazançlar üzerinde bu diğer Devlette alınacak vergi, yüzde ellisine eşit bir miktarda indirilecektir.
2. Bir Âkit Devlet teşebbüsünün uluslararası trafikte uçak veya kara nakil vasıtası işletmeciliğinden diğer Âkit Devlette elde ettiği kazançlar, yalnızca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilebilecektir.
3. 6 ncı madde ile bu maddenin önceki fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Âkit Devlet mukimince, diğer Âkit Devletin bir mukimine bir gemi veya uçağın kiralanması dolayısıyla yapılan ödemeler, ilk bahsedilen Devlette vergi tevkifatına tabi tutulabilir.
4. 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri aynı zamanda bir ortaklığa, bir bağlı işletmeye veya uluslararası işletilen bir acenteye iştirak dolayısıyla elde edilen kazançlara da uygulanacaktır.

MADDE 9
MUHTEMEL GELİR DÜZELTMELERİ

1. a) Bir Âkit Devlet teşebbüsü doğrudan veya dolaylı olarak diğer Âkit Devlet teşebbüsünün yönetim, kontrol veya sermayesine katıldığında, veya
b) Aynı kişiler doğrudan veya dolaylı olarak bir Âkit Devlet teşebbüsünün ve diğer Âkit Devlet teşebbüsünün yönetim, kontrol veya sermayesine katıldığında,
ve her iki halde de, iki teşebbüs arasındaki ticarî ve malî ilişkilerde oluşan veya empoze edilen koşullar, bağımsız teşebbüsler arasında oluşması gereken koşullardan farklılaştığında, bu teşebbüslerden birisinde olması gereken, fakat bu koşullar dolayısıyla kendini göstermeyen kazanç, o teşebbüsün kazancına eklenir ve buna göre vergilendirilebilir.
2. Bir Âkit Devletin kendi teşebbüslerinden birinin kazancına dahil ettiği ve vergilediği kazanç, diğer Âkit Devlette vergilendirilen bu diğer Devlet teşebbüslerinden birinin de kazancını içerebilir. Aynı zamanda, bu ilk bahsedilen Devletin teşebbüsünün dahil ettiği kazanç, bildirilen kazanç olmayıp, bağımsız teşebbüsler arasında oluşacak ilişkiler gözönünde tutularak, sonradan bu ilk bahsedilen Devletçe yürütülen hesaplamalar sonucunda belirlenen kazanç olabilir. Böyle bir durum kendini gösterdiğinde, eğer diğer Devlet bu düzenlemenin haklı olduğu kanaatine varırsa, sözkonusu kazanç üzerinden alınan verginin miktarında gerekli düzeltmeleri yapmak durumundadır. Bu düzeltme yapılırken, bu Anlaşmanın diğer hükümleri gözönünde tutulacak ve gerektiğinde Âkit Devletlerin yetkili makamları birbirlerine danışacaklardır.

MADDE 10
TEMETTÜLER

1. Bir Âkit Devletin mukimi olan bir şirket tarafından diğer Âkit Devletin bir mukimine ödenen temettüler, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. Bununla beraber sözkonusu temettüler, aynı zamanda temettü ödemesini yapan şirketin mukim olduğu Âkit Devlette ve bu Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak, temettü elde eden, temettünün gerçek lehdarı ise, bu şekilde alınacak vergi gayrisafi temettü tutarının yüzde 10’unu aşmayacaktır.
3. Bu maddede kullanılan “temettü” terimi , hisse senetlerinden veya alacak niteliğinde olmayıp kazanca katılmayı sağlayan diğer haklardan elde edilen gelirler ile dağıtımı yapan şirketin mukim olduğu Devletin mevzuatına göre, vergileme yönünden hisse senetlerinden elde edilen gelirle aynı muameleyi gören diğer şirket haklarından elde edilen gelirleri ifade eder.
4. Diğer Âkit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticarî faaliyette bulunan bir Âkit Devlet mukimi olan bir şirketin kazancı, bu işyerinin bulunduğu Âkit Devlette ve bu Devletin mevzuatı uyarınca 7 nci maddeye göre vergilendirildikten sonra, kalan kısım üzerinden 2 nci fıkrada belirtilen oranı aşmamak üzere vergilendirilebilir.
5. Bir Âkit Devlet mukimi olan temettünün gerçek lehdarı, temettüyü ödeyen şirketin mukim olduğu diğer Âkit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticarî faaliyette bulunursa veya bulunmuşsa veya bir Türkiye mukimi, Rusya’da yer alan bir sabit yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyetinde bulunursa ve sözkonusu temettüler bu işyerine veya sabit yere atfedilebilir ise, 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre, bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü maddesi hükümleri uygulanacaktır.

MADDE 11
FAİZ

1. Bir Âkit Devlette doğan ve diğer Devletin bir mukimine ödenen faiz bu diğer Devlette verilendirilebilir.
2. Bununla beraber bu faiz, elde edildiği Âkit Devlette ve o Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak faiz elde eden kişi faizin gerçek lehdarı ise, bu şekilde alınacak vergi, faizin gayrisafi tutarının yüzde 10’unu aşmayacaktır.
3. 2 nci fıkra hükümlerine bakılmaksızın :
a) Rusya’da doğan ve Türkiye Hükümetine veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na veya Türk Eximbank’a ödenen faizler Rus vergisinden muaf tutulacaktır;
b) Türkiye’de doğan ve Rusya Hükümetine veya Rusya Merkez Bankası’na veya Rusya Dış Ticaret Bankası’na ödenen faizler Türk vergisinden muaf tutulacaktır.
4. Bu maddede kullanılan “faiz” terimi, her nevi alacaktan doğan gelirleri ve özellikle kamu menkul kıymetleri ile tahvil ve borç senetlerinden elde edilen gelirler ile sözkonusu menkul kıymetler, tahviller ve borç senetlerine bağlı prim ve ikramiyeler dahil olmak üzere, gelirin elde edildiği Devletin vergi mevzuatına göre ikrazat geliri sayılan diğer gelirleri ifade eder.
5. Bir Âkit Devlet mukimi olan faizin gerçek lehdarı, faizin elde edildiği diğer Âkit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticarî faaliyette bulunursa veya bulunmuşsa veya bir Türkiye mukimi, Rusya’da bulunan bir sabit yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyetinde bulunursa ve sözkonusu faizin ödendiği alacak ile bu işyeri veya sabit yer arasında etkin bir bağ bulunmaktaysa, 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü maddesi hükümleri uygulanacaktır.
6. Bir Âkit Devletin Hükümeti, bölgesel veya mahallî idaresi veya bu Devletin bir mukimi tarafından ödenen faizin, o âkit Devlette elde edildiği kabul olunacaktır. Bununla beraber, faiz ödeyen kişi, bir Âkit Devletin mukimi olsun veya olmasın, bir Âkit Devlette faiz ödemeye neden olan borç-alacak ilişkisiyle bağlantılı bir işyerine veya sabit yere sahip olduğunda ve faiz bu işyeri veya sabit yer tarafından yüklenildiğinde, sözkonusu faizin, işyerinin veya sabit yerin bulunduğu Âkit Devlette elde edildiği kabul olunacaktır.
7. Alacak karşılığında ödenen faizin miktarı, ödeyici ile faizin gerçek lehdarı arasında veya her ikisi ile bir başka kişi arasında var olan özel ilişki nedeniyle, böyle bir ilişkinin olmadığı durumlarda ödeyici ve lehdar arasında kararlaştırılacak miktarı aştığında, bu madde hükümleri yalnızca en son bahsedilen miktara uygulanacaktır. Bu durumda ilave ödeme, bu Anlaşmanın diğer hükümleri de dikkate alınarak, her bir Âkit Devletin mevzuatına göre vergilendirilecektir.

MADDE 12
GAYRİMADDÎ HAK BEDELLERİ

1. Bir Âkit Devlette doğan ve diğer Âkit Devletin bir mukimine ödenen gayrimaddî hak bedelleri bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. Bununla beraber, sözkonusu gayrimaddî hak bedelleri elde edildikleri Âkit Devlette ve o Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak, gayrimaddî hak bedeli elde eden kişi gayrimaddî hak bedelinin gerçek lehdarı ise, bu şekilde alınacak vergi, gayrimaddî hak bedelinin gayrisafi tutarının yüzde 10’unu aşmayacaktır.
3. Bu maddede kullanılan “gayrimaddî hak bedelleri” terimi, sinema filmleri ile radyo ve televizyon yayınlarında kullanılan bantlar dahil olmak üzere edebî, sanatsal veya bilimsel her nevi telif hakkının, her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya üretim yönteminin veya sınaî, ticarî veya bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikiminin kullanımı, kullanım hakkı veya satışı veya sınaî, ticarî veya bilimsel teçhizatın kullanımı veya kullanım hakkı karşılığında yapılan her türlü ödemeleri kapsar.
4. Bir Âkit Devlet mukimi olan gayrimaddî hak bedelinin gerçek lehdarı, sözkonusu bedelin elde edildiği diğer Âkit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticarî faaliyette veya bir Türkiye mukimi Rusya’da bulunan bir sabit yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyetinde bulunursa ve sözkonusu bedelin ödendiği hak veya varlık ile bu işyeri veya sabit yer arasında etkin bir bağ bulunmaktaysa, 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre, bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü maddesi hükümleri uygulanacaktır.
5. Bir Âkit Devletin Hükümeti, bölgesel veya mahallî idaresi veya bu Âkit Devletin bir mukimi tarafından ödenen gayrimaddî hak bedelinin, o Âkit Devlette elde edildiği kabul olunacaktır. Bununla beraber, gayrimaddî hak bedelini ödeyen kişi, bir Âkit Devletin mukimi olsun veya olmasın, bir Âkit Devlette gayrimaddî hak bedelini ödemeye neden olan hak veya varlık ile bağlantılı bir işyerine veya sabit yere sahip olduğunda ve gayrimaddî hak bedeli bu işyeri veya sabit yer tarafından yüklenildiğinde, sözkonusu gayrimaddî hak bedelinin, işyerinin veya sabit yerin bulunduğu Âkit Devlette elde edildiği kabul olunacaktır.
6. Kullanım, hak veya bilgi karşılığında ödenen gayrimaddî hak bedelinin miktarı, ödeyici ile gerçek lehdar arasında veya her ikisi ile bir başka kişi arasında var olan özel ilişki nedeniyle, böyle bir ilişkinin olmadığı durumlarda ödeyici ile gerçek lehdar arasında kararlaştırılacak miktarı aştığında, bu madde hükümleri yalnızca en son bahsedilen miktara uygulanacaktır. Bu durumda ilave ödeme, bu Anlaşmanın diğer hükümleri de dikkate alınarak, her bir Âkit Devletin mevzuatına göre vergilendirilecektir.

MADDE 13
SERMAYE DEĞER ARTIŞ KAZANÇLARI

1. Bir Âkit Devlet mukimince, diğer Âkit Devlette yer alan ve 6 ncı maddede belirtilen gayrimenkul varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. Bir Âkit Devlet teşebbüsünün diğer Âkit Devlette sahip olduğu bir işyerine ait menkul varlıkların veya bir Devlet mukiminin diğer Devlette serbest meslek faaliyeti icra etmek üzere kullandığı sabit bir yere ait menkul varlıkların elden çıkarılmasından doğan kazançlar, bu işyerinin veya sabit yerin elden çıkarılmasından doğan kazanç da dahil olmak üzere, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
“Menkul varlık” terimi, sözkonusu varlığın bulunduğu Âkit Devletin mevzuatında tanımı yapılan varlıkları ifade eder.
3. Bir Âkit Devlet mukimince uluslararası trafikte işletilen gemi, uçak veya kara nakil vasıtalarının veya sözkonusu faaliyetler ile ilgili menkul varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, yalnızca elden çıkaranın mukim olduğu Âkit Devlette vergilendirilecektir.
4. Bir şirketteki hisselerin veya menkul kıymetlerin, tahvillerin, bonoların ve benzeri varlıkların elden çıkarılmasından doğan kazançlar, yalnızca elden çıkaranın mukim olduğu Âkit Devlette vergilendirilecektir. Bununla birlikte, yukarıdaki cümlede bahsedilen ve diğer Âkit Devlette elde edilen sermaye değer artış kazançları, iktisap ve elden çıkarma arasındaki süre 1 yılı aşmadığı takdirde diğer Devlette vergilendirilebilecektir.

MADDE 14
SERBEST MESLEK FAALİYETLERİNDEN
ELDE EDİLEN GELİR

1. Bir Âkit Devletin mukimi olan bir gerçek kişinin serbest meslek faaliyeti veya bağımsız nitelikteki diğer faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, sözkonusu hizmetler diğer Âkit Devlette icra edilmiyorsa veya edilmemişse ve bu kişinin diğer Devlette sahip olduğu ve sürekli kullanılabilir sabit bir yere atfedilemiyorsa, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir.
2. “Serbest meslek faaliyetleri” terimi, özellikle bağımsız olarak yürütülen bilimsel, edebî, sanatsal, eğitici veya öğretici faaliyetleri, bunun yanısıra, doktorların, avukatların, mühendislerin, mimarların, dişçilerin ve muhasebecilerin bağımsız faaliyetlerini kapsamına alır.

MADDE 15
HİZMETLERDEN ELDE EDİLEN GELİR

1. 16, 18, 19 ve 20 nci maddelerin hükümleri saklı kalmak üzere, bir Âkit Devlet mukiminin bir hizmet dolayısıyla elde ettiği ücret, maaş ve diğer benzeri gelirler, bu hizmet diğer Âkit Devlette ifa edilmedikçe, yalnızca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilecektir. Hizmet diğer Devlette ifa edilirse, buradan elde edilen sözkonusu gelir bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. 1 inci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Âkit Devlet mukiminin diğer Âkit Devlette ifa ettiği bir hizmet dolayısıyla elde ettiği gelir, eğer:
a) Gelir elde eden kişi, diğer Âkit Devlette ilgili takvim yılı içinde bir veya bir kaç seferde toplam 183 günü aşmamak üzere kalırsa, ve
b) Ödeme, diğer Âkit Devletin mukimi olmayan bir işveren tarafından veya böyle bir işveren adına yapılırsa, ve
c) Ödeme, işverenin diğer Âkit Devlette sahip olduğu bir işyerinden veya sabit yerden yapılmazsa
yalnızca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilecektir.
3. 1 inci ve 2 nci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Âkit Devlet mukimince diğer Âkit Devlette icra edilen bir çalışma karşılığında elde edilen ücret ve diğer gelirler, ifa edilen bu hizmet eğer:
a) Bu Anlaşmanın 5 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (a)bendine ilişkin bir inşaat şantiyesi, yapım, montaj veya kurma projesi ile ilgili, ve
b) Bir Âkit Devlet mukimi olan bir teşebbüs tarafından uluslararası trafikte işletilen bir gemi, uçak veya kara nakil vasıtasında icra edilen işlere ilgili ise
bu diğer Devlette vergilendirilmez.
4. 1 inci ve 2 nci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Âkit Devleti ziyareti sırasında veya ziyaretinden hemen önce diğer Âkit Devletin mukimi durumunda olan bir gazeteci veya muhabire bu diğer Devletin kaynaklarından yapılan ödemeler, 2 yıllık bir süre için, ilk bahsedilen Devlette vergiden muaf tutulacaktır.

MADDE 16
MÜDÜRLERE YAPILAN ÖDEMELER

Bir Âkit Devlet mukiminin, diğer Âkit Devlet mukimi olan bir şirketin veya diğer herhangi bir tüzel kişiliğin yönetim kurulu veya benzeri bir organın üyesi olması dolayısıyla elde ettiği ücret ve diğer benzeri ödemeler, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.

MADDE 17
SANATÇI VE SPORCULARIN GELİRLERİ

1. 14 ve 15 inci madde hükümlerine bakılmaksızın, bir Âkit Devlet mukimi olan tiyatro, sinema, radyo veya televizyon sanatçısının, bir müzisyenin veya bir sporcunun diğer Âkit Devlette icra ettiği bu nitelikteki şahsî faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. Bir sanatçının ya da sporcunun icra ettiği bu nitelikteki faaliyetlerden doğan gelir, sanatçının veya sporcunun kendisine değil de bir başkasına yönelirse, bu gelir 7, 14 ve 15 inci maddelerin hükümleriyle bağlı kalınmaksızın, sanatçı ya da sporcunun faaliyetlerinin icra edildiği Âkit Devlette vergilendirilebilir.
3. Bir Âkit Devletin mukimi olan sanatçı veya sporcuların diğer Âkit Devlette icra ettikleri faaliyetlerden elde ettikleri gelir, bu Devlete yapılan sözkonusu ziyaretin diğer Devlete, bölgesel veya mahallî idarelerine ait kamusal fonlardan desteklenmesi halinde, diğer Devlette vergiden istisna edilecektir.

MADDE 18
KAMU GÖREVLERİNDEN ELDE EDİLEN GELİRLER

1. a) Bir Âkit Devletin Hükümetine, bölgesel veya mahallî idaresine bir kamu görevi dolayısıyla bir gerçek kişi tarafından verilen hizmetler karşılığında, bu Devlet, bölgesel veya mahallî idare tarafından yapılan ve emekli maaşı dışında kalan ödemeler, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir.
b) Bununla birlikte, sözkonusu hizmet diğer Âkit Devlette verildiğinde ve kendisine ödeme yapılan kişi bu Devletin bir mukimi olduğunda, sözkonusu ödemeler, yalnızca bu diğer Âkit Devlette vergilendirilecektir. Ancak bu kişinin;
i) ilk bahsedilen Devletin vatandaşı olmayıp, bu Devletin bir vatandaşı olması;
veya
ii) ilk bahsedilen Devletin vatandaşı olmayıp, yalnızca bu hizmeti ifa etmek için bu Devletin bir mukimi durumuna geçmemiş olması
zorunludur.
2. a) Bir Âkit Devlete, bölgesel veya mahallî idaresine bir gerçek kişi tarafından verilen hizmetler karşılığında bu Devlet, bölgesel veya mahallî idare tarafından veya bunlarca oluşturulan fonlardan ödenen emekli maaşları yalnızca bu Devlette vergilendirilebilecektir.
b) Bununla birlikte, gerçek kişinin diğer Âkit Devletin bir mukimi ve vatandaşı olması halinde, sözkonusu emekli maaşları yalnızca diğer Âkit Devlette vergilendirilecektir.
3. Bir Âkit Devletin kendisi, bölgesel veya mahallî idaresi tarafından, diğer Âkit Devlette yürütülen ticarî faaliyetlerle bağlantılı olarak verilen hizmetler karşılığında yapılan ödemeler ile emekli maaşlarına, bu maddenin 1 ve 2 nci fıkra hükümleri değil, 15, 16 ve 19 uncu madde hükümleri uygulanacaktır.

MADDE 19
EMEKLİ MAAŞLARI

18 inci maddenin 2 nci fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere, bir Âkit Devlet mukimine geçmiş çalışmalarının karşılığında ödenen emekli maaşları ve benzeri diğer ödemeler yalnızca bu Devlette vergilendirilebilir.

MADDE 20
ÖĞRENCİLER, STAJYERLER, ÖĞRETMENLER VE
ARAŞTIRMACILARA YAPILAN ÖDEMELER

1. Bir Âkit Devleti ziyareti sırasında veya hemen öncesinde diğer Âkit Devletin mukimi durumunda olan ve ilk bahsedilen Devlette yalnızca öğrenim veya meslekî eğitim amacıyla bulunan bir öğrenci veya stajyere geçim, öğrenim veya meslekî eğitimlerini sağlayabilmeleri için ilk bahsedilen Devletin dışındaki kaynaklardan yapılan ödemeler, ilk bahsedilen Devlette vergilendirilmeyecektir.
2. Aynı şekilde, bir Âkit Devleti ziyareti sırasında veya hemen öncesinde diğer Âkit Devletin mukimi durumunda olan ve ilk bahsedilen Devlette esas itibariyle öğretim veya araştırma yapmak amacıyla bulunan bir öğretmen veya araştırmacının iki yıllık bir süre için sözkonusu öğretim ve araştırma karşılığında elde ettiği gelirler, söz konusu ödemelerin bu diğer Devletin dışındaki kaynaklardan yapılması halinde bu Devlette vergiden istisna edilecektir.

MADDE 21
DİĞER GELİRLER

Bir Âkit Devlet mukiminin, nerede doğarsa doğsun, bu Anlaşmanın daha önceki maddelerinde belirtilmeyen gelir unsurları, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir.

MADDE 22
ÇİFTE VERGİLENDİRMENİN ÖNLENMESİ

Bir Âkit Devlet mukimi, bu Anlaşma hükümlerine uygun olarak diğer Âkit Devlette vergilendirilebilen bir gelir elde ettiğinde, bu diğer Devlette ödenen gelire ilişkin vergi tutarı, ilk bahsedilen Devlette alınacak vergiden mahsup edilebilir. Bununla beraber söz konusu mahsup tutarı, bu gelir için ilk bahsedilen Devletin vergi kanunları ile düzenlemelerine uygun olarak hesaplanan vergi tutarını aşmayacaktır.

MADDE 23
AYRIM YAPILMAMASI

1. Bir Âkit Devletin vatandaşları, diğer Âkit Devlette, bu diğer Devletin vatandaşlarının aynı koşullarda karşı karşıya kaldıkları veya kalabilecekleri vergilemeden ve buna bağlı mükellefiyetlerden, özellikle mukimlik yönünden, değişik veya daha ağır bir vergilemeye ve buna bağlı mükellefiyetlere tabi tutulmayacaklardır. Bu hüküm aynı zamanda, 1 inci madde hükümleri ile bağlı kalmaksızın, Âkit Devletlerden birinin veya her ikisinin mukimi olmayan kişilere de uygulanacaktır.
2. 10 uncu maddenin 4 üncü fıkra hükümleri saklı kalmak üzere, diğer Âkit Devlette bir işyerine sahip olan bir Âkit Devlet mukimi, bu diğer Devlette, sözkonusu işyerine atfedilebilen gelirle ilgili olarak, bu diğer Devletin aynı faaliyetleri yürüten mukimlerine veya üçüncü Devlet mukimlerine göre daha ağır bir vergilemeye tabi tutulmayacaklardır.
3. Bu maddenin hiçbir hükmü, bir Âkit Devletin kendi mukimlerine şahsî veya ailevî durumları dolayısıyla uyguladığı şahsî indirimleri, vergi ve matrah indirimlerini diğer Âkit Devlet mukimlerine de uygulama zorunda olduğu yönünde anlaşılmayacaktır.
4. 9 uncu maddenin 1 inci fıkrası, 11 inci maddenin 7 nci fıkrası veya 12 nci maddenin 6 ncı fıkrası hükümlerinin uygulanacağı haller hariç olmak üzere, bir Âkit Devlet teşebbüsünce diğer Âkit Devletin bir mukimine ödenen faiz, gayrimaddî hak bedeli ve diğer ödemeler, bu teşebbüsün vergilendirilebilir kazancının belirlenmesinde, bu ödemeler aynı koşullarda ilk bahsedilen Devletin bir mukimine yapılmış gibi indirilebilir.
5. Bir Âkit Devletin, diğer Âkit Devletin bir veya bir kaç mukimi tarafından, doğrudan veya dolaylı olarak, kısmen veya tamamen sermayesine sahip olunan veya kontrol edilen teşebbüsleri, ilk bahsedilen Devlette, bu Devletin benzeri teşebbüslerinin tabi oldukları veya olabilecekleri vergilemeden veya buna bağlı mükellefiyetlerden değişik veya daha ağır vergilemeye ve buna bağlı mükellefiyetlere tabi tutulmayacaklardır.

MADDE 24
KARŞILIKLI ANLAŞMA USULÜ

1. Bir Âkit Devlet mukimi, Âkit Devletlerden birinin veya her ikisinin işlemlerinin kendisi için bu Anlaşmanın hükümlerine uygun düşmeyen bir vergileme yarattığı veya yaratacağı kanaatine vardığında, bu Devletlerin iç mevzuatlarında öngörülen müracaat usulleriyle bağlı kalmaksızın, durumu mukimi olduğu Devletin yetkili makamına arz edebilir. Söz konusu müracaat, Anlaşma hükümlerine uygun düşmeyen vergilemenin ilk bildiriminden itibaren üç yıllık bir süre içinde yapılmalıdır. Türkiye yönünden ise, bu Anlaşma hükümlerine uygun düşmeyen vergilemenin ilk bildiriminden itibaren bir yıl içinde yetkili makama başvurulması gerekmektedir. Bununla beraber, bu süre sona erdiğinde, mükellef her halûkârda durumu, ilgili vergilendirme dönemini takip eden takvim yılının Ocak ayının birinci gününden itibaren beş yıllık bir süre içinde Türkiye’deki yetkili makama arzedilebilecektir. İlgili vergilendirme yılı, bu Anlaşma hükümlerine uygun düşmeyen olaya konu teşkil eden gelirin elde edildiği yıldır.
2. Sözkonusu yetkili makam, itirazı haklı bulmakla beraber kendisi tatminkâr bir çözüme ulaşamadığı takdirde, bu Anlaşmaya ters düşen bir vergilemeyi önlemek amacıyla, diğer Âkit Devletin yetkili makamıyla karşılıklı anlaşmaya gayret sarfedecektir.
3. Âkit Devletlerin yetkili makamları, Anlaşmanın yorumundan veya uygulanmasından kaynaklanan her türlü güçlüğü veya tereddütü karşılıklı anlaşmayla çözmek için gayret göstereceklerdir. Yetkili makamlar aynı zamanda, Anlaşmada ele alınmayan durumlardan kaynaklanan çifte vergilendirmenin ortadan kaldırılması için de birbirlerine danışabilirler.
4. Âkit Devletlerin yetkili makamları, bundan önceki fıkralarda belirtilen hususlarda anlaşmaya varabilmek için birbirleriyle doğrudan haberleşebilirler. Anlaşmaya varabilmek için sözlü görüş alış-verişi gerekli görüldüğünde, bu görüşme, Âkit Devletlerin yetkili makamlarının temsilcilerinden oluşan bir Komisyon kanalıyla yürütülebilir.

MADDE 25
BİLGİ DEĞİŞİMİ

1. Âkit Devletlerin yetkili makamları, bu Anlaşma hükümlerinin uygulanması için gerekli olan bilgileri veya Anlaşma ile uyumsuzluk göstermediği sürece, Anlaşma kapsamına giren vergiler ile ilgili iç mevzuat hükümlerinin uygulanması için gerekli olan bilgileri değişime tabi tutacaklardır. Bir Âkit Devlet tarafından alınan her türlü bilgi, o Devletin kendi iç mevzuatı çerçevesinde elde ettiği bilgiler gibi gizli tutulacak ve yalnızca bu Anlaşmada belirtilen vergilerin tahakkuk veya tahsilleri veya cebri icra ya da cezasıyla ve bu hususlardaki şikâyet ve itirazlara bakmakla görevli kişi veya makamlara (adlî makamlar ve idarî kuruluşlar da dahil) verilebilecektir. Bu kişi veya makamlar sözkonusu bilgileri yalnızca bu amaçlar doğrultusunda kullanacaklardır. Bu kişi veya makamlar sözkonusu bilgileri mahkeme duruşmalarında veya adlî kararlar alınırken açıklayabilirler.
2. 1 inci fıkra hükümleri, hiçbir surette bir Âkit Devleti:
a) Kendisinin veya diğer Âkit Devletin mevzuatına veya idarî uygulamalarına uymayacak idarî önlemler alma;
b)Kendisinin veya diğer Âkit Devletin mevzuatı veya normal idarî işlemleri çerçevesinde elde edilemeyen bilgileri sunma;
c) Herhangi bir ticarî, sınaî, meslekî sırrı veya ticarî işlemi aleni hale getiren bilgileri veya aleniyeti kamu düzenine aykırı düşen bilgileri verme
yükümlülüğü altına sokacak şekilde yorumlanamaz.

MADDE 26
DİPLOMAT HÜVİYETİNDEKİ MEMURLAR VE
KONSOLOSLUK MEMURLARI

Bu Anlaşma hükümleri, diplomat hüviyetindeki memurlar veya konsolosluk memurlarının uluslararası hukukun genel kuralları veya özel anlaşma hükümleri uyarınca yararlandıkları malî ayrıcalıkları etkilemeyecektir.

MADDE 27
YÜRÜRLÜĞE GİRME

Her bir Âkit Devlet, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için kendi iç mevzuatında öngörülen işlemlerin tamamlandığını diplomatik yollardan yazılı olarak diğerine bildirecektir. Bu Anlaşma, bu bildirimlerden sonuncusunun alındığı tarihte yürürlüğe girecek; ve
a)Kaynakta tevkif edilen vergiler yönünden, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihi izleyen Ocak ayının birinci günü veya daha sonra ödenen veya mahsup edilen miktarlar için; ve
b)Gelir üzerinden alınan diğer vergiler yönünden, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihi izleyen Ocak ayının birinci günü veya daha sonra başlayan vergilendirme dönemleri için
hüküm ifade edecektir.

MADDE 28
YÜRÜRLÜKTEN KALKMA

Bu Anlaşma sürekli olarak yürürlükte kalacak, ancak, Âkit Devletlerden biri onay belgelerinin teatisini takip eden beşinci yıldan itibaren herhangi bir takvim yılının Haziran ayının otuzuncu günü veya öncesinde diğer Âkit Devlete diplomatik yollardan yazılı fesih ihbarnamesi verebilecektir. Bu durumda Anlaşma:
a)Kaynakta tevkif edilen vergiler yönünden, sözkonusu ihbarnamenin verildiği yılı izleyen takvim yılının Ocak ayının birinci günü veya daha sonra ödenen veya mahsup edilen miktarlar için; ve
b)Gelir üzerinden alınan diğer vergiler yönünden, sözkonusu ihbarnamenin verildiği yılı izleyen takvim yılının Ocak ayının birinci günü veya daha sonra başlayan vergilendirme yılları için
hüküm ifade etmeyecektir.
Türk, Rus ve İngiliz dillerinde, her üç metin de aynı derecede geçerli olmak üzere 15.12.1997 tarihinde Ankara’da düzenlenmiştir. Metinler arasında farklılık olması halinde, İngilizce metin geçerli olacaktır.

RUSYA’DA ŞİRKET KURMA

Daha Fazlasını Oku

RUSYA’DA  ŞİRKET TÜRLERİ, ORTAKLIKLAR

Rusya Fed.da yatırımı düşünen işadamlarımızın hukuki yapıda karşısına çıkan ilk seçim konusu, temsilci ofis (represantative office) veya tüzel kişilik oluşturan sermaye şirketi kuruluşudur.

Bu iki yapının özelliklerini ortaya koyarak, yatırımcılarımızın hangi modeli niye seçmeleri gerektiğini açıklamaya çalışacağız.

1.1 Temsilci Ofisler

Temsilci Ofislerin temel fonksiyonu merkez ofisin ticari ilişkilerini kurmak ve yürütmek, onun adına pazarlama çalışmaları yapmak, gerektiği taktirde merkez ofis adına kontratlar imzalamaktır (Alım ve/veya satım kontratları).

Rusya Fed.nu kanunları gereği temsilci ofislerin hükmi şahsiyeti yoktur, tüzel kişilik oluşturmadan faaliyette bulunurlar. Temsilci ofislerin bizzat ticari aktivitede bulunmaları, Rusya Fed.nu kaynaklı gelir elde etmeleri, özetle vergiyi doğuran olayın konusuna giren işlemlere katılmaları halinde, normal bir şirket gibi vergi yükümlüsü sayılırlar ve vergilendirilirler. Özellikleri nelerdir?

• Ruble ve/veya döviz hesabı açabilirler
• Temsilci ofisler tüm giderlerini bu hesaptan karşılayabilirler (Kiralar, maaş ödemeleri, iktisadi kıymetlerin alımları, reklam ve pazarlama giderleri gibi)
• Temsilci ofislerin ofis kira giderleri KDV’sinden muaftır (Karşılıklılık ilkesine göre)
• Süreli kurulurlar

Rusya Fed.da yabancı sermaye uzun süre temsilci ofisler kurarak faaliyette bulunuyordu. Bunun en büyük nedenleri ise bir sermaye şirketi kurarak ticaret yapması halinde karşılaşacağı güçlüklerdi. Bu güçlükler nelerdi? Gümrüklerde mal millileştirilirken karşılaşılan problemler, şirketler hukukundaki belirsizlikler, vergi kanunlarındaki gider normları dolayısıyla gerçek dışı kar’ların elde edilmesi. Bu dezavantajlardan kurtulmanın yolu, bir distribütör bularak malları onun üzerinden Rusya Fed.na getirmek ve dağıtmaktı, bunun içinde en uygun hukuki yapı ise Temsilci ofislerdi. Ancak gerek Anonim şirketler gereksede Limited şirketler kanunundaki belirsizliklerin giderilmesi, ülkedeki yatırım ikliminin sürekli iyileşmesi, vergi kanunlarındaki pozitif (mükellef lehine) değişiklikler ve gümrüklerdeki problemlerin bir ölçüde çözüme kavuşturulması, yabancı yatırımcıyı önce bir tüzel kişilik oluşturarak Rusya Fed.da ticaret yapmaya bir sonraki aşamada da üretime yönlendirmiştir. Bu amaçlara hizmet eden hukuki yapı ise, Rusya Fed.da bir tüzel kişilik oluşturarak, sermaye şirketi kurarak faaliyette bulunmaktır.

İzleyen bölümde Anonim ve Limited şirketlerin özellikleri hakkında bilgiler verilecektir. Ayrıca bu şirketlerin nasıl ve ne şekilde yönetildiği, önemli kararların hangi organlarda ve

hangi sermaye yüzdesi ile alınabileceğini ortaya koyacağız. Bu bölüm özellikle Rusya’da ortaklık şeklinde faaliyette bulunacak yatırımcılarımızın dikkatle incelemesi gereken konuları içermektedir.

1.2 Anonim Şirketler (OAO)

Tanım

RF Medeni Kanunun md:96 göre Anonim şirketler, sermayesi belli hisse sayısına bölünmüş şirketlerdir. Anonim şirketlerin kurucu ortakları, şirket borçlarından kendilerine ait olan hisse değeri kadar sorumludurlar. Ancak kurucu ortakların, yönetim kurulunun veya şirket kararlarını etkileyecek diğer kişilerin bilerek yaptığı eylemlerden (eylemsizliğinden) dolayı şirket iflas ederse yukarıda adı geçen kişiler şirket borçlarından tüm malvarlığıyla müteselsil sorumluluk taşırlar.

Anonim şirketlerin hukuki durumu, RF Medeni Kanunu ve Anonim şirketler kanunu ile belirlenir.

Şirket, kurucu ortaklar arasında dağıtılmış hisse senetlerinin %50′si ödenilmeden şirket kuruluşu hariç herhangi bir işlemde veya ticari ilişkide bulunamaz.

RF Medeni Kanununun md:97 uyarınca Anonim şirketler halka açık ve halka kapalı olarak iki türlü kurulabilir. Halka açık anonim şirketlerde ortaklar kendi hisselerini diğer hissedar ortaklarının onayı olmaksızın satabilirler. Bu tip anonim şirketler serbest hisse ihracı yapabilir. Halka açık anonim şirketler her yıl sonunda açık iletişim kaynakları ile yıllık bilançoyu, kar/zarar cetvelini ve yıllık raporu yayınlamak zorundadır. Halka kapalı anonim şirketlerde hisseler sadece ortakların veyahut ta diğer belli kişilerin arasında dağıtılır (Ortakların sayısı 50 kişiye geçemez). Bu tip şirketler hisselerini serbestçe piyasaya süremez.

Anonim Şirketlerin Kuruluşu

Anonim şirketin kuruluşu, kurucu ortakların şirket kuruluşu ile ilgili kararı almaları yoluyla gerçekleşir. Kuruluş kararı Ortaklar Genel kurulunda alınır (Eğer ortak tek kişi ise bu karar o kişi tarafından kendi başına alınır).

Şirket kurma kararı, şirket tüzüğünün kararlaştırılması ve hisselerin nominal değerinin tespiti, ortakların sermaye aidatı olarak taahhüt ettikleri varlıkların veya hakların parasal ifadesinin (nominal değerinin) tespiti kararı oybirliği ile alınır. Kararda yönetim ve denetim kurullarının seçim sonuçları belirtilmelidir.

Şirketin yönetim organları Ortaklar Genel kurulunda oyların dörtte üçü (3/4) oranıyla seçilir.

Ortaklar Genel kurulunda ortaklar, şirketin kuruluşunu, şirketin sermaye tutarını, hisselerin türlerini ve onların nominal değerini, hisselerin bedelinin ödenmesi düzenini, kurucu ortakların hak ve yükümlülüklerini içeren yazılı anlaşmayı imzalarlar. İşbu anlaşma şirket kurucu belgesi niteliğini taşımaz.

Anonim şirketin tüzüğü şirketin kurucu belgesi niteliğindedir ve tüzük hükümleri şirketin yönetim organları ve kurucu ortakları için bağlayıcıdır. Anonim şirketin tüzüğü aşağıdaki bilgileri içermek zorundadır (A.Ş Kanunu md:11):

• Şirketin tam ve kısaltılmış ünvanı
• Şirketin adresi
• Şirketin türü (Açık veya kapalı)
• Hisselerin türü (basit, ayrıcalıklı) ve onların nominal değeri
• Her hisse türü sahiplerinin hakları
• Sermayenin tutarı
• Yönetim organlarının yapısı ve yetkileri ve karar alma mekanizması
  • Ortaklar Genel kurulunun hazırlanması ve yürütülmesi düzeni, ilgili kararın oybirliği veyahut ta basit çoğunlukla alınacağı soruların listesi
  • Şube ve filyaller ile ilgili bilgiler
  • A.Ş kanunun veya diğer federal kanunların öngördüğü hükümler

Ayrıca belirtimesi gereken diğer bir önemli konu da şirket isminde yabancı dilde ş irketlerin hukuki örgütlenme yapılarını anlatan sözler, kısaltmalar bulunmamalıdır. Şirket tüzüğünde bir hissedar ortağa isabet eden hisselerin sayısı ile ilgili ve bir hissedara tahsis edilecek maksimum oy sayısı ile ilgili sınırlama yer alabilir.

Kuruluş Sermayesi

RF A.Ş kanunun md:25 göre şirketin kuruluş sermayesi hissedarların satın aldıkları hisselerin nominal değerinden oluşur. Halka Açık Anonim şirketlerin asgari sermaye tutarı 100 000 ruble, Halka Kapalı Anonim şirketin asgari sermaye tutarı ise 10 000 rubledir. Basit hisselerin değeri eşit olmalıdır. Anonim şirketler basit hisselerin yanında bir veya birden fazla ayrıcalıklı hisse türünü ihraç edebilirler. Bu durumda ihraç edilen ayrıcalıklı hisselerin nominal değeri kuruluş sermayesinin %25′i geçemez.

Hisselerin Ödenmesi

RF A.Ş kanunun md:34 göre şirketin kuruluşu sırasında ortaklar arasında dağıtılan hisselerin değeri şirketin sicil tarihinden sonra 1 yıl içinde mutlaka ödenmek zorundadır.

Hisselerin %50′si şirketin sicil tarihinden sonraki 3 ay içinde ödenmelidir. Ortak, hissenin bedelini ödemediği müddetçe, hissenin oy hakkını kullanamaz.

Hisse bedelinin ayni şekilde (varlıkla) ödenmesi durumunda, söz konusu varlığın emsal bedelinin tespiti için bağımsız uzman kişi görevlendirilmek zorundadır. Bu şekilde tespit edilmiş varlığın değeri baz alınır.

Yine aynı maddeye göre (md:34) şirketin sicil tarihinden sonra 1 yıl içinde hisse bedellerinin ortaklar tarafından ödenmemesi durumunda, bedeli ödenmeyen hisseler şirkete geçer. Kuruluş anlaşmasında sermaye taahhüt borçlarının zamanında (1 yıl içinde) yerine getirilmemesinden dolayı tazminat öngörülebilir. Bu yolla şirkete geçen hisseler oy hakkına sahip değildir, temettü hakkı vermez ve şirkete geçtiği günden sonra 1 yıl içinde 3.kişilere satılır.

Yedek Akçe Ve Net Aktif Değerinin Belirlenmesi

RF A.Ş kanunun md:35 göre Anonim şirketlerde kuruluş sermayesinin %5′den daha düşük olmamak kaydı şartıyla yedek akçe fon’u ayrılır. Yedek akçe fon’u limiti tamamlanıncaya kadar her yıl sonu itibarıyla net kar’ın en az %5′i fon’a aktarılır.

Yedek akçe fon’u sadece zararın kapatılmasında, şirkete ait borç tahvillerinin ve hisse senetlerinin satın alımında kullanılır.

Anonim şirketlerin net aktiflerinin değeri, yürürlükteki muhasebe standartlarına ve RF Maliye Bakanlığı ve kıymetli evrak komisyonunun belirlediği düzene göre tespit edilir.

Zorunlu Tasfiye Hali

RF Anonim şirketler kanunun md:35/5.fıkrasına göre şirket kurulduktan sonra 2.ci mali yılın sonunda ve takip eden mali yılların sonu itibarıyla Anonim şirketlerin net aktiflerinin değeri asgari sermaye tutarının altına inerse, Anonim şirket tasfiye olmak zorundadır.

Temettüler

RF A.Ş kanunun md:42 ve md:43 göre aşağıdaki haller hariç Anonim şirketler 3 ay, yarıyıl ve 9 ay sonu itibarıyla ara (geçici) temettü ödeyebilirler:

• Sermaye taahhüt borcunun ödenmemesi
• Ortağın kendisine ait hisselerin şirket tarafından satın alınmasını talep ettiği hallerde şirketin hisselerin hepsini satın almadığı durumlar
• Temettü ödeme kararının alındığı günde şirketin Rus kanunlarına göre iflas halinde olduğu veyahut ta temettünün ödenmesi halinde iflasa gireceği durumlar
• Temettü ödeme kararının alındığı günde şirketin net aktiflerinin değerinin kayıtlı sermayenin altına düşmesi halinde

• Kanunun öngördüğü diğer durumlarda

 Anonim şirket ortaklarının sahip olduğu hisse oranına göre hakları

Anonim şirketlerde yönetim ile ortaklar arasındaki ilişkisinin yasal dayanakları çok önemlidir. Aşağıda belirttiğimiz hisse senedi oranları belli hakları ortaklara sunmaktadır:

Şirket hisse senetlerinin en az %1′ine sahip ortak:

-                     Ortaklar genel kuruluna katılma hakkı olan kişilerin listesini talep edebilir.

-                     Şirket yönetimini, genel müdürü, yönetim kurul üyelerini şirketi zarara uğrattığı gerekçesi ile dava edebilir.

-                     «Sermaye piyasaları kanununun» 8 maddesinin 3 bendi uyarınca hisse senetlerinin en az %1′ine sahip ortak, ortaklar listesine erişim hakkı elde eder.

Şirket hisse senetlerinin en az %2′sine sahip ortak:

-                     Anonim şirketler kanununun 53 maddesinin 1 bendi uyarınca ortaklar genel kurul gündemine konu ekleme hakkına sahiptir.

-                     Yönetim kurulu, yürütme organı, denetim komitesi, genel müdür adaylarını sunabilir.

Şirket hisse senetlerinin en az %10′una sahip ortak:

-                     Anonim şirketler kanununun 55 maddesinin 1 bendi uyarınca ortaklar genel kurulunu olağanüstü toplantıya davet etme hakkına sahiptir.

-                     Şirket faaliyetlerinin denetimini talep etme hakkına sahiptir (anonim şirketler kanununun 85 maddesinin 3 bendi).

Şirket hisse senetlerinin en az %25′ine sahip ortak:

-                     Şirket yürütme organının kararlarına ve şirket muhasebe evraklarına erişim hakkına sahiptir (anonim şirketler kanununun 91 maddesinin 1 bendi).

Şirket hisse senetlerinin en az %30′una sahip ortak:

-                     Ortaklar genel kurulunu tekrar toplantıya çağırma hakkına sahiptir (anonim şirketler kanununun 58 maddesinin 3 bendi).

Şirket hisse senetlerinin en az %50 + bir oyuna sahip ortak:

-                  Şirketin ortaklar genel kurul gündemindeki kararların çoğunu tek başına alma hakkına sahiptir (anonim şirketler kanununun 49 maddesinin 2 bendi)

Şirket hisse senetlerinin en az %75′ıne sahip ortak:

-                  Şirketin ortaklar genel kurulunun gündemindeki önemli kararları (tasfiye, reorganizasyon ve benzeri) tek başına alma hakkına sahiptir (anonim şirketler kanununun 49 maddesinin 4 bendi)

-                  Anonim şirketler kanunu uyarınca oybirliği ile kabul edilmesi gereken tek karar ise anonim şirketin kar gütmeyen ortaklığa dönüştürülmesi kararıdır (anonim şirketler kanununun 20 maddesinin 1 bendi).

Kararlardaki Oylama Oranları

Daha öncede açıkladığımız üzere tüzel kişiliklerde şirketlerin nasıl yönetileceği, Genel Müdür’ün hangi yetkiye sahip olduğu, hangi kararları tek başına alabileceği, ortaklar Genel Kurul’unda alınması zorunlu olan kararların neler olduğu kanunda tek tek sayılmıştır. Yatırımcılarımızın Rus Sermaye grupları ile veyahut ta diğer ülke sermaye grupları ile Rusya Fed.da bir ortaklığı düşünmesi halinde şirket türüne karar verirken veya ortaklıktaki hisse dağılımına karar verirken mutlak suretle aşağıda yer alan açıklamaları değerlendirmesinde fayda vardır.

Aşağıdaki kararlar oyların % çoğunluğu ile alınır:

• Tüzüğe değişikliklerin girmesi veya yeni tüzüğün onaylanması
• Şirketin yeniden yapılanması
• Şirketin tasfiye edilmesi
• Beyan edilen maksimum hisse sayısının belirlenmesi
• A.Ş kanunun md:79 yer alan ve tutarı oldukça yüksek olan varlık alım-satım anlaşmalarına ilişkin kararlar

Aşağıdaki kararlar oy çoğunluğu ile alınır:

• Yönetim Kurulu üye sayısının belirlenmesi, üye seçimi ve görev süresi dolmadan üyelerin görevden alınması
• Hisselerin nominal değerinin artışı veyahut ta ek hisse ihracı ile sermaye artışı
• Hisselerin nominal değerinin düşüşü yoluyla veyahut ta piyasadan hisselerin geri çağırılması yoluyla sermayenin düşürülmesi, şirketin kendi hisselerini satın alması, şirketin hukuki şeklini değiştirdiği sırada hisselerin şirket tarafından satın alınması
• Yürütme komisyonunun oluşturulması ve görev süresi dolmadan yetkilerin sona erdirilmesi
• Denetim kurulunun seçimi görev süresi dolmadan yetkilerin sona erdirilmesi
• Audit grubu üyelerinin seçimi
• Yıllık bilanço, kar/zarar cetvelinin, yıllık raporun onaylanması
  • Ek hisselerin veya kıymetli evrakların ihracı sırasında öncelik hakkının hissedarlara tanınması
  • Genel Kurul toplantılarının yönetilmesi
  • Sayım komisyonunun oluşturulması
  • Ortakları ilgilendiren bilgi ve kararların yayınlanacağı açık kaynağın seçimi
  • Hisselerin bölünmesi veya birleştirilmesi
  • Onaylanması gereken anlaşmanın onaylanması (A.Ş kanunu md:83)
  • Holding, endüstriel gruplarla ve benzeri organizasyonlara katılım

Yönetim Kurulu

Genel Kurul’un yetkisi dışında olan konulardan ve şirket genel yönetimi ile ilgili aktivitelerinden sorumludur. Yönetim kurulu, kurul başkanı, denetleme kurulu, şirket denetçisi, şirket yöneticileri ve diğer insanların isteği üzerine tüzükte açıklandığı gibi toplanabilir. Yönetim Kurulunun üye sayısı, genel kurul kararı veya tüzükle belirlenir. Yönetim Kurulunun kararları tüzükte, kanunda veya şirketin yasal dökümanlarında aksi öngörülmedikçe seçilmiş olan yöneticilerin oy çoğunluğu ile alınır. Her üyenin bir oy hakkı vardır. Kurul üyelerinin oyları başka üyelere devredilemez.

Yönetim Kurulu üyeleri, Genel Müdür ve yönetim organlarındaki diğer üyeler şirketin menfaatlari doğrultusunda insaflıca, makul bir biçimde hareket etmelidirler.

Genel Müdür

Bu bölümün giriş kısmında da belirttiğimiz üzere Genel Müdür Rusya Fed.nu kanunları çerçevesinde birinci derecede sorumlu bir ünvandır ve oldukça geniş yetkilere sahiptir. Genel müdür yetki ve sorumluluklarını şirket adına yönetim kurul başkanı ile genel müdür arasında imzalanan sözleşmeden, şirket tüzüğünden, medeni kanundan ve Anonim şirketler kanunundan almaktadır. İş hukuku hükümleri genel müdür açısından şirketler hukukuna aykırı olmadığı müddetçe geçerlidir. Genel müdürün başka şirketlerde yönetici pozisyonunda çalışabilmesi için Ortaklar Genel Kurulunun onayı gerekmektedir. Bu kadar geniş bir yetki ve sorumlulukla donatılmış ünvanın özelliklerinin bilinmesinde fayda vardır. Genel Müdür ortaklar Genel Kurul’u tarafından seçilir ve yine ortaklar Genel Kurul’u tarafından görev süresi dolmadan görevden alınabilir, eğerki bu yetkiler ortaklar genel kurulunca devredilmemişse.

Genel Müdürün hak ve yetkileri aşağıdaki gibidir: Genel Müdür;

1) temsil fonksiyonu dahil şirket adına vekaletnameye ihtiyaç duymadan hareket edebilir ve anlaşma imzalayabilir,

2)  temsil misyonu dahil şirket adına personele vekaletname verebilir,

3)   personeli işe alma, işten çıkartma, transfer etme emirlerini, personele karşı teşvik ve cezalandırma amaçlı yaptırımları uygulayabilir,

4)     Anonim şirketler kanunu ve şirket tüzüğü ile ortaklar genel kurulu, yönetim kurulunun yetkisine dahil edilmeyen diğer hak ve yetkileri üstlenir.

Yine Rusya’da kurulu şirketler açısından bir diğer önemli husus da büyük tutarlı anlaşmalarda Genel Müdür’ün yetkileridir. Anonim şirketler kanunun md:78 göre yüksek tutarlı anlaşmalar, değeri şirket aktifinin %25-50 arasında olan varlıkların satın alınması ve satılmasıdır. Bu gibi durumlarda anonim şirketlerde ortaklar genel kurulu veya yönetim kurulunun onayı gerekir. Şirket aktifinin %50′sini aşan varlıkların satılması veya satın alınması için Ortaklar Genel Kurulunun % ile kabul edilmiş kararı gerekmektedir. Bu düzenlemeler dikkate alınmadan yapılan büyük tutarlı işlemler şirket veya hissedar tarafından açılmış soruşturma ile hükümsüz kılınabilir. Düzenlemeden de anlaşılacağı üzere aktif toplamının %25′ni geçmeyen varlık satın alınması ve satılması Genel Müdür’ün yetkisindedir.

Genel Müdür’ün sorumlulukları nelerdir?

Şirket Genel Müdür’ünün sorumluluklarını farklı kanunlar karşısında incelemekte fayda vardır.

RF İş Kanunun md:195 göre şirket Genel Müdür’ünün veya onun yardımcılarının iş kanunu hükümlerini ihlal ettiği durumlarda personel temsilcisi, işverene (iş sahibine) şikayette bulunabilir. Şikayette yer alan ihlallerin doğru olması durumunda işveren, işten çıkartma dahil Genel Müdür’e karşı bir yaptırım uygulamak zorundadır. Görüldüğü gibi şirketin faaliyeti sırasında iş kanunu hükümleri gereğince Genel Müdür’ün işveren karşısında bir sorumluluğu vardır. Bu neden önemlidir? Çünkü işçilerin mahkemeye başvurması ve mahkemede kazanması durumunda (burada Genel Müdürün ceza alıp almayacağı artık önemli değildir) şirket maddi cezayı üstlenecektir ve işin özü itibarıyla işin sahibi (ceza tutarı kadar) zarar görecektir. RF Ceza Kanunun md:199 göre (Şirket üzerinden vergi ve harçların ödenmemesi) vergi borçlarının, şirketin Genel Müdür’ü veyahut ta şirket faaliyetini etkileyen diğer yetkili kişi tarafından kasıtlı olarak ödenmemesi durumunda, 300000 rubleye (veya suçlu bulunan kişinin 2 yıllık geliri) kadar para cezası veya 4 ile 6 ay arası tutuklama veyahut ta 2 yıla kadar hapis cezası öngörülebilinir. RF Ceza Kanunu md:199.2 göre satılması halinde vergi borcunun ödenebildiği mülkü saklayan girişimciler ve şirket yöneticileri cezalandırılırlar. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.3 göre vergi organına veya özel fonlara kaydolma süresinin ihlalinden dolayı şirket yetkililerine 500 ile 1000 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.4 göre banka hesabının açıldığının zamanında vergi dairesine bildirilmemesi halinde, şirket yetkililerine 1000 ile 2000 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.5 göre vergi beyannamelerinin zamanında vergi dairesine teslim edilmemesi halinde, şirket yetkililerine 300 ile 500 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.6 göre vergi denetimi için gerekli evrakların ilgili organlara ibraz edilmemesi halinde, şirket yetkililerine 300 ile 500 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.11 göre muhasebe kaydının kaba ihlalinden dolayı şirket yetkililerine 2000 ile 3000 ruble arasında para cezası kesilebilir.

1.3. Limited Şirketler (OOO)

Tanım

Limited şirketlerin hukuki durumu RF Medeni Kanun ve Limited şirketler kanunu ile belirlenir. RF Medeni kanunun md:87 göre limited şirketler, sermayesi belli paylara bölünmüş bir veya birden fazla kişi tarafından kurulan şirketlerdir. Limited şirketlerin kurucu ortakları, şirket borçlarından kendilerine ait payların değeri kadar sorumludurlar. Ancak kurucu ortaklar, genel müdür veya şirket kararlarını etkileyecek diğer kişiler bilerek yaptığı eylemlerden (eylemsizliğinden) dolayı şirket iflas ederse, bu kişiler şirket borçlarından tüm malvarlığıyla müteselsil sorumluluk taşırlar.

“Limited şirketler hakkında” kanunun madde 2 paragraf 1 göre (bundan sonrası “kanun”) “bir veya bir kaç kişi (kişilik) tarafından kurulan, işletmenin kuruluş sermayesindeki payları – kuruluş evraklarında belirlenen orana göre ortaklar arasında paylaştırılan bir tüzel kişiliktir.

Şirket ortakları, ortaklığın faaliyetlerinden sorumlu değillerdir, ancak yatırılan payları kadar, ortaklığın faaliyetleri sonucu oluşabilecek zararlardan sorumludurlar. Sermaye taahhüdünün tamamını yerine getirmeyen ortaklar, taahhüdün tamamını yerine getirip getirmediklerine bakılmaksızın taahhüt ettikleri payın değeri kadar şirket borçlarından sorumluluk taşırlar.

Limited şirketin ortak sayısı 50 kişiye geçemez aksi halde şirket ya anonim şirkete dönüşmelidir yada tasfiye edilmelidir.

Limited Şirketlerin Kuruluş Evrakları

Limited şirketlerin kuruluş evrağı, ortakların imzaladıkları ve onayladıkları tüzüktür. Limited şirketler kanununun md:12/2.fıkrası uyarınca tüzükte yer alacak bilgiler aşağıdaki gibidir:

• Şirketin tam ve kısaltılmış ünvanı
• Şirketin adresi
• Sermaye tutarı
• Yönetim organlarının yapısı ve yetkileri ve karar alma mekanizması
• Ortaklar Genel kurulunun hazırlanması ve yürütülmesi düzeni, ilgili kararın oybirliği veyahut ta basit çoğunlukla alınacağı soruların listesi
• Şube ve filyaller ile ilgili bilgiler
• Şirketin ortaklarının hak ve sorumlulukları
• Pay devir süreci
• Limited şirketler kanununun öngördüğü diğer bilgiler

Limited şirketin kuruluşu Genel Kurul’da oybirliği ile kararlaştırılır (Eğer ortak tek kişi ise bu karar o kişi tarafından kendi başına alınır). Şirketin tüzüğünde yürütülecek faaliyet konuları belirlenmelidir.

Kuruluş sermayesi

RF Ltd.Şti kanunun md:14 göre Limited şirketlerin kuruluş sermayesi ortakların taahhüt ettikleri payların nominal değerinden oluşur. Limited şirketlerin asgari sermaye tutarı 10 000 rubledir. Sermaye taahhüdü nakit, kıymetli evrak veya para cinsinden ifade edilebilen hertürlü varlık yada mülkiyet hakkı olabilir. (Araziyi bedelsiz kullanma hakkı ticari şirketlerin sermaye taahhüdü olarak kabul edilmemektedir). Ayni sermaye taahhüdünün para cinsinden değeri Genel Kurul’da oybirliği ile tespit edilir. Eğer şirket ortağının beyan ettiği ayni sermaye tutarı 20000 Rubleyi geçiyorsa, ayni sermaye konusu varlığa değer biçmek için bağımsız uzman görevlendirilir. (Bu durumda ortağın ayni sermaye konusu varlığa biçtiği değer bağımsız uzman’ın beyan ettiği değerden fazla olamaz.)

Pay senetlerinin (Sermaye taahhüt borçlarının) ödenmesi

RF Ltd. Şti kanunun md:16 göre limited şirketin ortakları, şirketin devlet siciline kayıt tarihinden itibaren 1 yıllık süre içeresinde tüzükte taahhüt ettikleri sermaye taahhüt borçlarını ödemek zorundadır.

Şirketin ortağa borçlu olduğu durumda, ortağın alacağından vazgeçmesi (şirkete borcu bağışlaması) yoluyla sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi söz konusu değildir. Sermaye artış kararı, sermaye taahhüt borcunun tamamının yerine getirilmesinden sonra mümkündür.

Yedek akçe

Limited şirketler kanununda (md:30) anonim şirketler kanunundan farklı olarak yedek akçe fonu veyahut ta diğer fon ayırma zorunluluğu yoktur. Ortaklar isterlerse yedek akçe fonu ayırabilirler ve bunu istediği gibi harcayabilirler (kullanabilirler).

Zorunlu Tasfiye Hali

RF Medeni Kanunun md:90/4.fıkrasına göre 2.ci mali yılın ve takip eden mali yılların sonunda Limted şirketlerin net aktiflerinin değeri asgari sermaye tutarının altına inerse (10000 Ruble) Limited şirket tasfiye olmak zorundadır. Aynı hükümler limited şirketler kanunun 20. maddesinin 3. bendinde de yer almaktadır.

Zorunlu tasfiye prosedürünü vergi dairesi başlatabilir. Bu hakkı “Rusya Federasyonu Vergi organları” kanunun 7. maddesinin 11. bendinden almaktadır. Bu madde uyarınca vergi organları mahkemelerden her türlü tüzel kişiliklerin tasfiyesini mahkeme yoluyla isteyebilirler. Ancak RF arbitraj mahkemeleri bu konuda farklı bir yaklaşım sergileyebilmektedir. Eğer şirket vergi yükümlülüklerini yerine getiriyorsa, diğer şirketlere borçlarını zamanında ödüyorsa ve net aktif değerinin düzeltilmesi için adımlar atmışsa (örneğin mali yardım yapılmışsa) şirket tasfiyesi davası düşmektedir. Yine de 18 temmuz 2003 tarihli14-n nolu Rusya Federasyonu Anayasa mahkemesinin kararında, Medeni kanunun 99. maddesinin 4 bendinde ve anonim şirketler kanunun 35. maddesinin 5. ve 6. bentlerinde yer alan “NET AKTİF DEĞER” gerekçesinin zorunlu tasfiye için yeterli bir sebep olduğu belirtilmiştir.

Temettüler

RF Ltd. Şti kanunun md:28 göre limited şirketler 3 ay, yarıyıl ve 9 ay sonu itibarıyla ara (geçici) temettü ödeyebilirler. Ortaklar arasında dağıtılacak temettü tutarı, ortakların şirket sermayesinde sahip oldukları paylara göre orantılı olarak dağıtılır. Genel Kurul’da oybirliği ile alınan kararla, şirketin tüzüğünde temettüler için farklı dağılım oranları öngörülebilir. Temettü dağıtım kararının alınabilmesi için bazı şartlar aranmaktadır:

1. Şirket sermayesinin tamamının ödenmiş olması.
2. Şirket net aktif değeri sermaye tutarından daha az ise veya temettü ödemeleri sonucunda şirket net aktif değeri sermaye tutarının altına inecek ise temettü ödemeleri yapılamaz.
3. Şirket iflas şartlarını taşıyor ise veya temettü ödemeleri sonucunda şirket iflas belirtilerine kavuşacak ise temettü ödemeleri yapılamaz.

Kararlardaki Oylama Oranları

RF Ltd. Şti kanunun md:32 göre Limited şirketin ortakları, şirket sermayesinde sahip oldukları payların değeri ile orantılı olarak oy kullanma hakkına sahiptirler. Genel Kurul’da oybirliği ile alınan kararla, şirketin tüzüğünde oylama sırasında ortaklar için farklı oy kullanım oranları öngörülebilinir. Söz konusu düzenin ortadan kaldırılması (farklı oy kullanım hakkı) yine oybirliği ile sağlanmalıdır.

Şirket tüzüğünün değişikliği ve sermaye tutarının değişmesi ile ilgili kararlar ortaklar genel kurulunda oyların 2/3 ‘ü ile alınır.

Şirket şubesi ve/veya temsilcilik açma kararı genel kurulda oyların 2/3′ü ile alınır. Limited şirketler kanununa göre Limited şirketin belli bir ortağına kanunda tanınan haklar dışında ilave haklar verilebilir. Söz konusu karar ortaklar genel kurulunda oyların 2/3 ‘ü ile alınır. Eğer Limited şirketin tüm ortaklarına ilave hak tanınmak isteniyorsa ilgili karar ortaklar genel kurulunda oybirliği ile alınır.

Sermaye artışı kararı ortaklar genel kurulunda oyların 2/3′ü ile alınır. İlave ortak almak suretiyle sermaye artışı kararı ortaklar genel kurulunda oyların 2/3′ ü ile alınır.Şirket ortaklarının sermaye taahhütlerini yerine getirmeleri ile ilgili karar ortaklar genel kurulunda oyların 2/3′ ü ile alınır.

Şirketin ana sözleşmesine (kuruluş anlaşmasına) değişikliklerin gir mesi ile ilgili karar genel kurulda oybirliği ile alınır. Şirketin tasfiye edilmesi ve hukuki şeklinin değiştirilmesi kararları genel kurulda oybirliği ile alınır.

Şirket tüzüğünün onaylanması ve ayrıca ortakların sermaye aidatı olarak taahhüt ettikleri varlıkların parasal değerinin tespiti ile ilgili karar oybirliği ile alınır.

Ortaklara ait pay dağılımlarının değişebileceği pay satışı, payın 3.kişilere satışı ve bununla ilgili olarak değişikliklerin kuruluş evraklarına girmesi ile ilgili karar oybirliği ile alınır. Mülküne acz vesikası konulan borçlu ortağa ait payın (pay kısmının) gerçek değerinin, diğer şirket ortakları tarafından kendi payların dağılımına göre borçlu ortağın alacaklılarına ödenmesi kararı genel kurulda oybirliği alınır.

Sermaye paylarının şirket ortakları tarafından ödenmesi kararı 2/3 oranıyla alınır. (Tüzükle farklı oy oranı öngörülebilir)

Şirket ortaklarının pay dağılımıyla orantılı olmaksızın sermaye paylarının ödenmesi hükümleri ve sermaye paylarının ödenmesine sınırlama getiren hükümler oybirliği ile alınır. Söz konusu hükümler yine oybirliği ile iptal edilir.

Yukarıda adı geçen sınırlamaları sadece belli bir ortak için tespit eden tüzük maddelerinin değişmesi ve kaldırılması, Genel Kurul’da oyların 2/3 çoğunluğu ile mümkündür.

Yönetim Kurulu

RF Ltd. Şti kanunun md:32 uyarınca şirket tüzüğü ile Yönetim Kurulu’nun oluşturulması öngörülebilir. Yönetim Kurulu üyelerinin yetkileri Limited şirketler kanunun öngördüğü düzen içinde tüzükle belirlenir. Şirket tüzüğü ile Yönetim Kurulu üyelerine aşağıdaki yetkiler verilebilir:

• Şirket yönetim organlarının oluşturulması
• Onların yetkilerinin önceden sona erdirilmesi
• Yüksek tutarlı anlaşmaların yapılması
• Onaylanması gereken anlaşmaların onaylanması
• Genel Kurul’un çağırılması, toplanması ve düzenlenmesi
• Limited şirketler kanunun öngördüğü diğer sorunların karara bağlanması

Genel Müdür

Bu bölümün giriş kısmında da belirttiğimiz üzere Genel Müdür Rusya Fed.nu kanunları çerçevesinde birinci derecede sorumlu bir ünvandır ve oldukça geniş yetkilere sahiptir. Bu yetkiler kanunla verildiği için özel hukuk çerçevesinde düzenlenmiş vekaletnameler ile kanuna aykırı bir biçimde sınırlandırılamaz. Bu sınırlandırmanın yapılacağı yer şirket tüzüğüdür. Bu kadar geniş bir yetki ve sorumlulukla donatılmış ünvanın özelliklerinin bilinmesinde fayda vardır. Genel Müdür ortaklar Genel Kurul’u tarafından seçilir ve yine ortaklar Genel Kurul’u tarafından görev süresi dolmadan görevden alınabilir.

Genel Müdürün hak ve yetkileri aşağıdaki gibidir: Genel Müdür;

1)   temsil fonksiyonu dahil şirket adına vekaletnameye ihtiyaç duymadan hareket edebilir ve anlaşma imzalayabilir,

2)  temsil misyonu dahil şirket adına personele vekaletname verebilir,

3)    personeli işe alma, işten çıkartma, transfer etme emirlerini, personele karşı teşvik ve cezalandırma amaçlı yaptırımları uygulayabilir,

4)    Limited şirketler kanunu ve şirket tüzüğü ile ortaklar genel kurulu, yönetim kurulunun yetkisine dahil edilmeyen diğer hak ve yetkileri üstlenir.

RF İş kodeksinin 277. maddesi uyarınca genel müdür şirkete karşı tam ölçüde sorumluluk taşımaktadır. Bu maddenin anlamı genel müdür ile anlaşma imzalanırken tam maddi sorumluluk şartlarının yazılmasına gerek yoktur, çünkü kanun uyarınca bu sorumluluk zaten genel müdüre tahsis edilmiştir.

Yine Rusya’da kurulu şirketler açısından bir diğer önemli husus da büyük tutarlı anlaşmalarda Genel Müdür’ün yetkileridir. Limited şirketler kanunun md:46 göre yüksek tutarlı anlaşmalar, değeri şirket aktifinin %25′ini veya üstünü aşan varlıkların satın alınması ve satılmasıdır. Bu gibi durumlarda Limited şirketlerde ortaklar genel kurulu veya yönetim kurulunun onayı gerekir. Ancak şirkette yönetim kurulun bulunması halinde bilanço aktifinin %25-50 arasında olan varlıkların satın alınması ve satılması ile ilgili kararları alma yetkisi yönetim kuruluna devredilebilir. Şirket aktifinin %50′sini aşan varlıkların satılması veya satın alınması için Ortaklar Genel Kurulunun % ile kabul edilmiş kararı gerekmektedir. Bu düzenlemeler dikkate alınmadan yapılan büyük tutarlı işlemler şirket veya hissedar tarafından açılmış soruşturma ile hükümsüz kılınabilir. Düzenlemeden de anlaşılacağı üzere aktif toplamının %25′ni geçmeyen varlık satın alınması ve satılması Genel Müdür’ün yetkisindedir. Yine tüzükte büyük tutarlı anlaşmalar için genel kurul veya yönetim kurul kararına gerek yoktur diye bir şart koyabiliriz, böylelikle Genel müdürün bu konudaki yetkileri genişletilmiş olur.

Genel Müdür’ün sorumlulukları nelerdir?

Şirket Genel Müdür’ünün sorumluluklarını farklı kanunlar karşısında incelemekte fayda vardır.

RF İş Kanunun md:195 göre şirket Genel Müdür’ünün veya onun yardımcılarının iş kanunu hükümlerini ihlal ettiği durumlarda personel temsilcisi, işverene (iş sahibine) şikayette bulunabilir. Şikayette yer alan ihlallerin doğru olması durumunda işveren, işten çıkartma dahil Genel Müdür’e karşı bir yaptırım uygulamak zorundadır. Görüldüğü gibi şirketin faaliyeti sırasında iş kanunu hükümleri gereğince Genel Müdür’ün işveren karşısında bir sorumluluğu vardır. Bu neden önemlidir? Çünkü işçilerin mahkemeye başvurması ve mahkemede kazanması durumunda (burada Genel Müdürün ceza alıp almayacağı artık önemli değildir) şirket maddi cezayı üstlenecektir ve işin özü itibarıyla işin sahibi (ceza tutarı kadar) zarar görecektir.

RF Ceza Kanunun md:199 göre (Şirket üzerinden vergi ve harçların ödenmemesi) vergi borçlarının, şirketin Genel Müdür’ü veyahut ta şirket faaliyetini etkileyen diğer yetkili kişi tarafından kasıtlı olarak ödenmemesi durumunda, 300000 Rubleye (veya suçlu bulunan kişinin 2 yıllık geliri) kadar para cezası veya 4 ile 6 ay arası tutuklama veyahut ta 2 yıla kadar hapis cezası öngörülebilinir.

RF Ceza Kanunu md:199.2 göre satılması halinde vergi borcunun ödenebildiği mülkü saklayan girişimciler ve şirket yöneticileri cezalandırılırlar.

RF İdari Ceza Kanunun md: 15.3 göre vergi organına veya özel fonlara kaydolma süresinin ihlalinden dolayı şirket yetkililerine 500 ile 1000 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.4 göre banka hesabının açıldığının zamanında vergi dairesine bildirilmemesi halinde, şirket yetkililerine 1000 ile 2000 ruble arasında para cezası kesilir.

RF İdari Ceza Kanunun md: 15.5 göre vergi beyannamelerinin zamanında vergi dairesine teslim edilmemesi halinde, şirket yetkililerine 300 ile 500 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.6 göre vergi denetimi için gerekli evrakların ilgili organlara ibraz edilmemesi halinde, şirket yetkililerine 300 ile 500 ruble arasında para cezası kesilir. RF İdari Ceza Kanunun md: 15.11 göre muhasebe kaydının kaba ihlalinden dolayı şirket yetkililerine 2000 ile 3000 ruble arasında para cezası kesilebilir.

Limited şirketlerde genel müdür yetkilerinin sınırlandırılması

Rusya Federasyonu’nda yatırımcıların en çok ilgilendiği konuların birisi de genel müdür yetkilerinin sınırlandırılmasıdır. Rusya Federasyonu’nda yerleşik Türk firmalarına baktığımızda tamamına yakın bir kısmının limited şirket şeklinde örgütlendiğini görüyoruz. Bu nedenle özellikle limited şirketlerdeki genel müdür yetkilerinin sınırlandırılmasına yer verilmiştir.

Şirket kuruluşu sırasında, kuruluş evraklarında yönetim organlarının yapısı ve yetkileri belirlenmelidir.

Yönetim organlarının yetkileri, şirketin iç yazışma evraklarında belirlenebilir. Örneğin, genel kurul toplantısı hakkındaki yönetmeliklerde, genel müdür hakkındaki yönetmeliklerde veya ortaklar arasındaki Türkiye kanunlarına göre yapılan anlaşmalarda da sınırlandırılabilir. Ama, ortaklar arasında veya ortaklar ile genel müdür arasında anlaşmazlığın doğması durumunda, mahkeme bu konu hakkında hukuk normlarına ve şirket tüzüğüne bakarak değerlendirme yapacaktır. Şirket tüzüğünde kanunlara uymayan maddelerin bulunması halinde, ilgili tüzük maddeleri değerlendirmede dikkate alınmayacaktır. Böylece, şirket yönetim organlarının yetkilerini belirleyen iç yazışmalardaki yönetmelikler, kullanılmakta olan kanunlara harfiyen uymalıdır ve şirketin kuruluş evraklarına (tüzüğe) karşı olmamalıdır.Genel müdür tarafından alınan tüm kararlar genel kurul onayı ile yapılması tüzükte belirtilebilir. Bu durumda ortaklar genel müdürün yetkilerini en aza indirmiş olurlar. Belirtelim ki tüzükte değişiklik yapılması kararı oy birliğiyle alınmalıdır (limited şirketler kanunun 37.md.).

Yukarıda bahsettiğimiz genel müdür yetkilerini sınırlama sistemi bir taraftan istenen kontrolü sağlarken diğer taraftan bu kadar sınırlama getirilmesi, genel müdürün, örnekte olduğu gibi 200 000 rubleyi aşan anlaşmaları imzalayabilmesi için, ortaklar genel kurulunu toplayarak bu konuda onay kararı alması gerekecektir. Görüş birliği alınamaz ve genel müdür tarafından bahsedilen anlaşma imzalanır ise, ortaklardan birisi mahkemeye başvurarak bu anlaşmayı geçersiz kabul ettirebilir (RF Medeni Kanunun md.168, 174, limited şirketler kanunu md 45, 46). Böylece ortaklık, genel müdürün izinsiz hareketlerinden korunmuş olacaktır, ama diğer taraftan bu durum karar alma ve anlaşmaların imzalama prosedürünü uzatmış olacaktır. Genel müdür yetkilerini sınırlayarak, şirket ortaklarının artan sorumluluklarını da unutmamak gerekir (ortakların aldığı karar/anlaşma sonucu şirket iflas ederse, oluşan zararlardan genel müdür değil ortaklar sorumlu olacaktır). Şirket ortaklarının şirketin Rusya Federasyonu’ndaki faaliyetleri ile ilgili bütçesine ve günümüz ekonomik gerçeklerine uygun normlar- sınırlamalar koymasında fayda vardır.

Yukarıdakilere ek olarak, limited şirketler kanunu md.32 göre; ortaklığın rutin işlerin in kontrolü ve takibi için tek kişilik yönetim organı yanında konsey yönetim kurulu (müdürlük gibi) oluşturulabilir. Konsey yönetim organının faaliyet ve karar alma prosedürlerini kanunen şirket ortakları belirleyebilir.

Seçenek 2: Şirkette konsey yönetim kurulu kullanımı ile iki basamaklı yönetim sisteminin yapısı

Şirkette, genel kurul toplantısı ve yönetim organından oluşan, tek yönetim organının (genel müdür/müdür) yanında bir de konsey yönetim kurulu oluşturulur. Genel müdür ile konsey yönetim kurulunun arasındaki görev, sorumluluk ve yetki paylaşımları şirket tüzüğünde net bir biçimde tanımlanmalıdır. Ayrıca genel müdür ile ilgili yönetmelikte ve onun görevleri ve konsey yönetim kurulu ile ilgili yönetmelikte onların görevleri tekrar belirlenebilir. Genelde konsey yönetim kurulu genel müdür görevlerinin bir kısmını yapmaktadır.

Pratikte, genel müdürün yanına konsey yönetim kurulu oluşturmak çok ortaklı ve/veya büyük ölçekli şirketlerde uygulanmaktadır. Sebebi ise şirketteki görevlerin, yetkilerin dağılımı suretiyle tek bir karar alma merkezinden kaçınılmasıdır. Küçük şirketlerde ise genelde genel müdür ile konsey yönetim kurulu arasında görevleri paylaştırmak çok zordur, üstelik bu ayrım sadece yönetim kademesinin büyümesine sebep olacaktır.

Seçenek 3: Şirketin üç basamaklı yönetim yapısı

Şirkette üç basamaklı yönetim sistemi uygulama açısından iki basamaklı sistemden biraz daha karmaşık ve evrak açısından kurumsal know-how gerektirmektedir. Şirkette bu yapının uygulanmasında yönetim organları aşağıdakilerden oluşturulur:

1)  Ortaklar genel kurul toplantısı,

2)   Yönetim kurulu ,

3)   Şirketin tek yönetim organı (genel müdür/müdür)

Şirkette üç basamaklı yönetim sisteminin kullanılmasında, genel müdür yetkilerinin sınırlandırılması için genel müdürün bazı görev ve yetkileri yönetim kuruluna veya yönetim kuruluna ve genel kurul toplantısına devredilir. Bu da tüzükte aşağıdaki gibi belirtil melidir: Tüzükte “genel müdürün tüm anlaşmaları veya bazı anlaşmaları imzalayabilmesi için genel kurul toplantısının onayı alınmalıdır” ifadesi yer alır veya

Genel müdürün tüm anlaşmaları veya bazı anlaşmaları imzalayabilmesi için şirketin yönetim kurulunun onayını almalıdır veya Genel müdür 2 000 000 rubleyi aşmayan anlaşmaları imzalayabilmek için şirket yönetim kurulundan onay almalıdır. 2 000 000 rubleyi aşan anlaşmalarda şirketin ortaklar genel kurul kararı gerekecektir. Bu şekilde görev ve yetki paylaşım çeşitleri istek ve taleplere uygun olarak düzenlenebilir.Yönetim kurulu, ortaklar genel kurul toplantısına raporlamak zorundadır (alınan kararlardan sorumludur). Genel müdür ise hem ortaklar genel kurul toplantısına hem de yönetim kuruluna karşı alınan kararlardan ve yapılan anlaşmalardan sorumludur.

Kurucu Ortakların Sorumlulukları

Medeni kanunun 87. maddesinin 1 bendi uyarınca şirket ortakları şirket borçlarından sorumlu değildir. Ancak yatırımcılar bu maddeyi dikkate alarak ortakların sorumlu olabileceği halleri göz ardı edebilmektedirler. Medeni kanunun 56. maddesinin 3. bendi uyarınca “eğer şirket iflası tüzel kişiliğe talimat verebilecek ortak veya diğer kişilerin eylemlerinden dolayı gerçekleşmiş ise ve şirketin varlıkları borçları karşılayacak tutarda değil ise, bu kişilere müteselsil sorumluluk ile bu kişilerden bu borçlar tazmin edilebilir”. Medeni kanunun bu maddesi “iflas kanununun” 10. maddesinin 4. bendi ile pekişmektedir. Bu tür sorumluluk mahkeme yolu ile gerçekleşmektedir.

Genel bir kural olarak, şirket kurucularının müteselsil sorumluluğu iki koşulun bulunması halinde söz konusu olabilir:

1. Şirket tasfiye ediliyor ise,

2. Şirketin mülk satışından elde edilen gelirleri dahil şirket aktifleri borçları kapatmak için yeterli değil ise.

Rusya Federasyonu Medeni Kanununun 399. maddesi uyarınca alacaklı, borcu ortaklardan talep etmeden önce, asıl borçludan (şirketten) talep etmelidir. Vergi dairesinin vergi borçları ile ilgili ortaklardan bir talepte bulunması söz konusu mudur? RF Yüksek Arbitraj Mahkemesinin ve RF Yüksek Mahkemesinin 11 haziran 1999 tarihli Genel Kurulunun N 41/9 Kararının 15. maddesi uyarınca, vergi borçlarının talebi sadece medeni kanun uyarınca müteselsil sorumluluk atfedilmesi durumunda mümkündür.

RF VK 49. maddesi uyarınca şirket ortaklarına müteselsil sorumluluk öngörülmüştür ancak bu sorumluluğun ortaklara yansıtılma şartları ve prosedürü medeni kanunda ele alınmıştır. RF VK 49. maddesinin 2. bendi uyarınca şirket ortakları sadece onların eylem veya eylemsizliğinden dolayı şirket iflas etmiş ise müteselsil sorumluluk taşır. Özetleyecek olursak şirket ortaklarının şirketin vergi borçlarından dolayı sorumluluk taşıması için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:

-  iflas sonucu şirket tasfiye ediliyorsa,

-   şirketin vergi borçlarını kapatmak için şirket aktifleri yetersizse,

-   şirketin iflasının ortakların eylemlerinden veya eylemsizliğinden kaynaklandığının tespit edilmesi halinde.

Şartlardan birisinin olmaması vergi dairesinin ortaklardan vergi borçlarını talep etmesini imkansız kılmaktadır.

Pay devirleri

Limited şirketler kanunu md:21 uyarınca ortak kendi payını diğer ortaklara satabilir. Bu satış için diğer ortakların izni gerekmez. Eğer tüzükte aksine bir hüküm yoksa şirket payının 3.kişilere satışı mümkündür.

Yine tüzükte aksine bir hüküm yoksa (Ltd. Şirketler kanunu md:21/4.fıkra) şirket ortakları payın satışında öncelikli satın alma hakkına sahiptirler. Eğer şirket ortakları öncelikli satın alma hakkından faydalanmak istemiyorlarsa şirket payı 3.kişilere satılabilir. Eğer tüzükle payların 3. kişilere satışı yasaklanmışsa (Ltd. Şirketler kanunu md:23/2.fıkra) ve bu durumda diğer ortaklar ayrılan ortağın payını satın almak istemiyorlarsa, şirket satılan bu payı kendisi almak zorundadır.

Ancak payların 3. kişilere satış yasağı payların 3. kişilere devredilemeyeceği anlamına gelmez. Pay satış işlemi yerine hibe, karşılıksız devir gibi sözleşmeler ile paylar 3. taraflara devir edilebilmektedir. Bu durumda 3. taraflara pay satışının kanun dışı kabul edilebilmesi için açılan davalarda mahkeme kararları genelde ortakların aleyhinedir. Bunun ana sebebi ise Rusya Federasyonu’ndaki mahkemeler her bir işlemin sahte olup olmadığını inceler, birden fazla işlemin olması halinde, işlemlerin toplamına bakarak yorum yapmaz (hibe sözleşmesi öncesi veya sonrasındaki taraflar arasındaki diğer işlemlerin toplamına) (28 Nisan 2008 tarihli N A56-33842/2006 Kuzey-batı Arbitraj mahkemesinin kararı).

1.4. ŞİRKET KURULUŞLARI

Rusya Fed.da tüzel kişilerin ve özel teşebbüslerin registre (sicil) düzeni 08.08.2001 tarih N 129-03 sayılı Federal Kanunla düzenlenir.

Rusya Fed.da tüzel kişilerin ve özel teşebbüslerin registre işlemlerini, kurulacak işletmelerin veya registre olmak isteyen özel teşebbüslerin bulundukları yerlerdeki vergi organları yapar.

Şirket kuruluş işlemi için vergi organları devlet harcı tahsil ederler. Şirket registresi, şirket registresi için gerekli bütün evrakların toplandığı ve ilgili vergi dairesine ulaştırıldığı günden sonra 5 iş günü içinde gerçekleşir.

Şirket kuruluşu için aşağıdaki belgelere ihtiyaç duyulur:

1)            Noter tarafından onaylanmış şirket kurma başvurusu

2)            Rusya Federasyonu’nda şirket kurma kararı

3)            Kurulacak şirketin kuruluş evrakları (Tüzük, protokol, karar)

4)            Kurucu ortağın yabancı tüzel kişi olması halinde, söz konusu tüzel kişinin yerleşik olduğu ülkenin kanunlarına göre tüzel kişi olduğunu kanıtlayan resmi evraklar (Ticaret sicil gazetesi, vergi sicil no’su, sanayi ve ticaret odasına kayıtlı olduğuna dair belge)

5)            Kurucu ortağın şahıs olması halinde pasaport (noter onaylı pasaport tercümesi)

6)            Devlet harcının ödendiğine dair belge.

Kanunun md:9 göre, kurucu ortağın yabancı tüzel kişi olduğu durumda, tüzel kişilerin registresi sırasında Rus noter tarafından onaylanacak şirket kurma başvurusunu söz konusu yabancı tüzel kişinin Genel Müdürü veyahut ta aynı pozisyonda görev alan kişisi imzalamak zorundadır.

Şirket kurulduktan sonra ilgili sosyal sigorta fon’undan, zorunlu sağlık sigortası fon’undan, emeklilik fon’undan ve istatistik dairesinden kayıt belgeleri alınmak zorundadır.

Şirketin banka hesabı açıldıktan sonra hesap açılış bilgileri 7 işgünü içinde vergi dairesine ulaştırılmalıdır aksi halde 5000 Ruble ceza kesilir.

RUSYA VERGİ SİSTEMİ ÖZETİ

Daha Fazlasını Oku

kaynak rusyadestek

RUS MUHASEBE SİSTEMİNDE STANDART GENEL HESAP PLANI

Daha Fazlasını Oku

Rusya’da muhasebe sistemine kayıt yapmak için gerekli olan belgeler, shöt (bizdeki proforma fatura gibidir), nakladnaya (Bizdeki irsaliye yerine geçer), akt (hak ediş) shöt faktura (bizdeki fatura gibidir) ve plotoşka (ödeme belgesi) olmak üzere beş tanedir. Akt (hak ediş) ekinde çalışmaların ve kullanılan malzemelerin açıklamalarını gösteren KS2 ve KS3 gibi belgeler bulunur. Bunun yanı sıra inşaat işlerinde önemli olan smeta (inşaatta kullanılacak mal ve hizmetlerin fiyat ve miktarlarını gösteren çizelge) da bir belge kabul edilebilir. Rusyadaki sisteme ait hesap planı şu şekildedir.

RUS MUHASEBE SİSTEMİNDE STANDART GENEL HESAP PLANI

Türkiye’dekinin aksine 9 değil 10 hesap sınıfından oluşur. Bunlar;

I-             Demirbaşlar ve Uzun Vadeli Yatırımlar

II-           Üretim Rezervleri (Stoklar)

III-          Üretim Harcamaları ve Maliyetler

IV-          Üretim, Ticari Mallar ve Satışlar

V-           Kasa, Banka ve Kıymetli Kağıtlar

VI-          Personelle, Devletle, SSK ve Diğer Şirketlerle Hesaplaşmalar (Cari Hesaplar)

VII-        Finansal Faaliyetlerin Sonuçları ve Gelirin Kullanımı

VIII-       Sermaye ve Yedek Akçeler

IX-          Krediler ve İşletmenin Diğer Finansmanları

X-           Nazım Hesaplar

Hesap sınıflarının altında yer alan hesap grupları ve hesaplar ise Türkiye uygulamalarının aksine iki basamaklı sayılarla kodlanmıştır.

I              Demirbaşlar ve Uzun Vadeli Yatırımlar

01-         Demirbaşlar

01.01 İşletmenin Özvarlıkları

01.02.Uzun Vadeli Kiralık Demirbaşlar

02-         Demirbaş            Amortismanları

02.01     Özvarlık Demirbaş Amortismanları

02.02     Uzun Vd. Kiralık Demirbaş Amortismanları

03-         Uzun Vadeli Kiralık Maddi Duran Varlıklar

04-         Gayrı maddi       Duran Varlıklar

05-         Gayrı maddi Duran Varlık Amortismanları

06-         Uzun Vadeli Mali Yatırımlar

06.01     Hisse Senedi ve Paylar

06.02     Tahviller

06.03     Uzun Vadeli Senetli Alacaklar

07-         Kurulacak            Avadanlıklar

07.01     Kurulacak Avadanlıklar-Yerli

07.02     Kurulacak Avadanlıklar -Yabancı

08-         Yatırımlar

08.01 Arsa ve Arazi Yatırımları

08.02 Tabi Kaynak Yatırımları

08.03     Bina Tesis ve İnşaat Yatırımları

08.04     Hazır Bina Tesis Yatırımlar

08.05     Maddi Duran Varlık Değerine Eklenmeyen Giderler

08.06     Gayri maddi Varlık Yatırımları

08.07     Damızlık Hayvan Yetiştirme Yatırımları

08.08     Damızlık Hayvan Yatırımları

08.09     İvazsız Alınan Hayvan Giderleri

08.10     Değerli Kağıt Yatırımları

09-         Uzun Vadeli Maddi Duran Varlık Kira Alacakları

II             Üretim Rezervleri (Stoklar)

10-         İlk Madde ve Malzeme Stokları

10.01     Hammadde ve Malzeme Stoku

10.02     Dışarıdan Alınan Yarı Mamul Malzeme Stoku

10.03     Yakacaklar

10.04     Ambalaj Malzemesi Stokları

10.05     Yedek Parça Stokları

10.06     Diğer Malzeme Stokları

10.07     Fason Stoklar

10.08     İnşaat Malzemesi Stokları

11-         Besilik   Hayvanlar

12-         İkinci     Sınıf Demirbaşlar

12.01     Stoktaki İkinci Sınıf Demirbaşlar

12.02     Kullanılan İkinci Sınıf Demirbaşlar

12.03     Geçici Yapılar

13-         İkinci Sınıf Demirbaş Amortismanları

14-         Stokların Yeniden Değerleme Farkları

15-         Tedarik ve Elde Etme Giderleri

19-         Katma Değer Vergisi

19.01     Satın Alınan Materyaller İle İlgili KDV

19.02     İkinci Sınıfları (Küçük) Demirbaş Alımları İle İlgili KDV

19.03     Maddi Olmayan Aktifler İle İlgili KDV

19.04     Mal Alımları İle İlgili KDV

19.05     Aksizler İle İlgili KDV

III            Üretim Harcamaları ve Maliyetler

20-         Üretim Giderleri

21-         Yarı        Mamul Üretim Giderleri

22-

23-         Yardımcı              Üretim Giderleri

24-

25-         Genel   Üretim Giderleri

26-         Genel   Yönetim Giderleri

27-

28-         Kusurlu                Üretim Giderleri

29-         Hizmet İşletmesi Giderleri

30-         Geçici    ve Yardımcı Tesis Giderleri

31-         Gelecek Dönemler Ait Giderler

IV           Üretim, Ticari Mallar ve Satışlar

40-         Mamul Stokları

41-         Ticari Mallar Stoku

41.01     Toptan Satış Depolarındaki Ticari Mallar

41.02     Perakende Satışlardaki Ticari Mallar

41.03     Ticari Malların Ambalajları

41.04     Alınan Mamul Stokları

41.05     Kiralık Mallar Stoku

42-         Ticari İlaveler

43-         Pazarlama Giderleri

44-         Ticari     Şirketlerin Giderleri

45-         Bedeli   Ödenecek Satılmış Mallar

46-         Üretilen Mal ve Hizmetlerin Satış Maliyetleri ile Hasılat ve hak edişleri

47-         Duran   Varlıkların Satış Maliyet ve hak edişleri

48-         Diğer Aktifler Satış Maliyet ve hak edişleri

V             Kasa Banka ve Kıymetli Kağıtlar

50-         Kasa

51-         Bankalar

52-         Dövizli   Banka Hs

52.01     Yurtiçi Dövizli Banka Hs

52.02     Yurtdışı Dövizli Banka Hs

55-         Diğer     Banka Hs (Bankadaki Özel Hesaplar)

55.10 Akreditifler

55.20 Çek Defteri Hs

55.30 Depozitolar

56-         Mali       Evraklar, Senetler ve Hazır Değerler

57-         Yoldaki Paralar

58-         Kısa        Vadeli  Mali  Yatırımlar

58.10 Tahviller ve Diğer Kıymetler

58.20 Verilen Depozitolar

58.30 Kısa Vadeli Bonolar

VI           Personelle, Devletle, SSK ve Diğer Şirketlerle Hesaplaşmalar (Cari Hesaplar)

60-         Satıcılar

61-         Verilen Avanslar

62-         Alıcılar

63-         Dava      Konusu (Şüpheli) Borçlu ve Alacaklı Hs

64-         Alınan   Avanslar

65-         All Risk Sigortası

67-         Bütçe    Dışı Ödemeler ve Ödenecek Fonlar Hs

67.01     Akaryakıt Satış Vergisi

67.02     Otoyol Kullanma Vergisi

67.03     Motorlu Kara Taşıt Sahiplik Belgesi

67.04     Oto Alım Vergisi

68           Ödenecek Vergi ve Fonlar

68.01     Katma Değer Vergisi

68.02     Şirket Gelir (Kurumlar) Vergisi

68.03     Net Aktif (Varlık) Vergisi

68.04     Satış Vergisi

68.05     Personel Gelir Vergisi

68.06     Reklam Vergisi

68.07     Su Kullanma Vergisi

68.08     Sosyal Vergiler

68.09     Orman Vergisi

68.10     Toprak Vergisi

68.11     Eğitim Vergisi

68.12     Çevre Temizlik Vergisi

68.13     Polis Vergisi

69-         Ödenecek Sosyal Güvenlik Fonları Hs

69.10 Sosyal Sigortalar Fonu

69.20 Emeklilik Sigortası Fonu

69.30 Mecburi Sağlık Sigortası Fonu

69.40 İşsizlik Sigortası Fonu

70-         Personel  Ücretleri Hesabı

71-         Personel İş ve Seyahat Avansları

73-Personelden Diğer Alacaklar

73.10 Personele Taksitli Satılan Mallardan Alacaklar Hesabı

73.20 Personele Verilen Borçlar Hesabı

73.30 Personelden Tazminat Alacakları Hesabı

73.40 Zimmet Karşılığı Verilen Giyim Eşyaları Hesabı

75- Ortaklar Cari Hesabı

75.10 Sermaye Taahhüt Hesabı

75.20 Ortaklara Ödenecek Kar Payları Hesabı

76-         Muhtelif Borçlular ve Alacaklılar

77-         Hükümet ve Belediye İdaresi İle Olan Hesaplar

78-         Bağlı Şirketler Cari Hesabı

79-         Bağlı Kuruluşlar Hesabı

VII Finansal Faaliyetlerin Sonuçları ve Gelirlerin Kullanılması

80-         Kar Zarar Hesabı

81-         Karın Kullanılması Hesabı

81.10 Kardan Ödenen Vergiler

81.20 Kardan Ödenen Diğer Yasal Ödemeler

82-         Karşılıklar

82.10 Şüpheli  Alacaklar Karşılığı Hesabı

82.20 Kıymetli  Kağıtların Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı

83-         Gelecek Dönem Gelirleri

83.10 Gelecek Dönemlere Ait Gelirler

83.20 Tahsili Mümkün Olmayan Alacaklar

83.30 Stok Rayiç Bedelleri Tazminleri

83.40 Kur Farkları

84-         Stok       Sayım ve Tesellüm Noksanları

85-         Ana        Sermaye

86-         Kanuni  Kar  Yedekleri  Hesabı

87-         İsteğe   Bağlı Kar Yedekleri

87.10 Yeniden Değerleme Artışları

87.20 Hisse Senetleri Değer Artışları Yedekleri

87.30 Bedelsiz (İvazsız) Alınan Kıymetler Karşılığı

88-         Dağıtılmamış      Karlar

88.10 Dönem Net Karı Zararı

88.20 Geçmiş Yıllar Kar Zararı

88.30 Yenileme ve Geliştirme Fonları

88.40 Sosyal Amaçlı Yatırım Fonları

88.50 Sosyal Teşvik Fonları

89-         Gelecek Dönemlere Ait Gider Karşılıkları

IX            Krediler ve İşletmenin Diğer Finansları

90-         Kısa        Vadeli Banka Kredileri

92-         Uzun     Vadeli Banka Kredileri

93-         İşçiler    İçin Alınan Banka Kredileri

94-         Kısa        Vadeli Borçlar

95-         Uzun     Vadeli Borçlar

96-         Alınan   Teşvik ve Yardımlar

97-         Uzun     Vadeli Maddi Duran Varlık Kira Borçları

X             Nazım Hesaplar